Apandisit (Akut apandisit)
Bir tarafı kapalı, normalde kurşun kalem kalınlığında, genellikle 4-7 cm uzunluğunda, karnın sağ alt bölgesinde yer alan bir organ olan apandiks’in cerrahi tedavi gerektiren enfeksiyonudur.
Yaş
Sıklıkla 15–30 yaşları arasında görülür.
Cinsiyet
Kadınlarda ve erkeklerde eşit sıklıkta görülür.Akut apandisit, kalın bağırsağın ilk kısmında yer alan apandiksin iltihabi bir hastalığıdır. Apandiks duvarında bulunan bağışıklık dokusunun büyümesine veya meyve çekirdeği, taşlaşmış dışkı gibi değişik nedenlere bağlı olarak kalın bağırsak ile bağlantılı kısmı tıkanır. Bu durumda geride kalan kısımdaki içerik kalın barsağa akamaz. Mikroorganizmaların içeride aşırı çoğalması ve apandiks dolaşımının bozulması ile apandiks iltihabı gelişir.
Enfeksiyon, apandiksde sınırlı kaldığı dönemde cerrahi olarak tedavi edilmez ise genellikle apandiks duvarında dolaşım bozukluğu ve doku ölümü (nekroz) gelişir. Nekroz sonucu apandiks içeriği karın içine akar. Karın içi organlar ve savunma mekanizması hücreleri bu bölgeyi genellikle sınırlar ve iltihabi içeriğin daha fazla yayılmasını önler. Bazı durumlarda bahsedilen sınırlanma olmaz ve yaygın karın içi enfeksiyonu gelişir. Bu durum apandisit hastalığının oldukça ileri evresini oluşturur ve çağdaş tanı ve tedavi yaklaşımlarının yaygın olarak kullanıldığı günümüzde pek görülmemektedir.
Belirti ve Bulgular
Akut apandisitte belirti ve bulgular yukarıda bahsedilen hastalığın gelişim evresine göre değişiklik gösterir.Başlangıçta göbek çevresinde bir ağrı ortaya çıkar. Hastaların net olarak tanımlayamadıkları bu rahatsızlık hissi ve ağrı 1 ile 12 saat içerisinde, genellikle 6 saat civarında sağ alt kısımda yerleşir. Bu aşamada ağrı bir miktar daha artar. Hasta huzursuzluk hissetse de ağrı çok şiddetli değildir. Hastaların önemli bir kısmında iştahsızlık vardır. Bulantı sıklıkla vardır. Ancak kusma her zaman görülmez. Ateş değerleri normal veya normalin biraz üzerindedir. Bu aşamada tanınıp tedavi edilmez ise ağrı şiddetlenir. Karında yaygın olarak hissedilmeye başlar.
Ateş yükselir. Hastanın genel durumu hızla bozulur. Bu tablo apandisit hastalığının artık komplike (karmaşık) bir hal aldığının göstergesidir.
Tanı
Akut pandisitin tanısı genellikle klinik olarak konur. Yukarıda bahsedilen tipik klinik belirti ve bulgular yanında fizik incelemede sağ alt kısımda hassasiyet vardır. iştahsızlık tanıda oldukça yol göstericidir.Tam kan ve idrar tetkikleri, tanıda ve ayırıcı tanıda yardımcı olur. Özellikle genç erişkin ve cinsel olarak aktif kadınlarda jinekolojik nedenli karın ağrısı ile ayırımı önemlidir. Gerektiğinde ultrasonografi veya giderek kullanımı daha yaygınlaşan bilgisayarlı tomografi kullanılabilir. Yine bazı durumlarda tanısal laparoskopi (endoskopikbir alet ile karın içinin direkt görüntülenmesi) kullanılabilir.
Tedavi
Akut apandisitin tedavisi apandektomi, yani hastalıklı apandiksin çıkarılmasıdır. Nispeten kolay olan bu ameliyat erken dönemde yapılırsa hasta bir iki gün içerisinde sorunsuz olarak evine gönderilir; ancak ilerlemiş olgularda tedavi daha zor ve karmaşıktır.