Ben (Nevüs) Nedir?

Ben (Nevüs) Nedir?

Benler; vücudun her ye­rinde görülebilen, sıklıkla kahverengi, oval ya da yuvarlak iyi huylu oluşumlardır. Deri­ye rengini veren pigmenti üreten melanosit adı verilen hücrelerden köken alır. Bir kişide oluşacak benler muhtemelen önce­den genetik olarak belirlenmiştir. Benlerin bir kısmı doğuşta varken, bazıları ise özel­likle gençlik döneminde ortaya çıkar. Ama genetik olarak yatkın kişide yaşam boyu ye­ni benler oluşabilir.

Belirti ve bulgular:

Benler vücudun her­hangi bir yerinde çok değişik görünümler­de ortaya çıkabilirler. Deri renginde veya pembemsi, açık kahverengi, kahverengi hatta bazen mavi-siyah renkte olabilirler. Şekilleri genellikle oval veya yuvarlak, deri­den kabarık veya düz, kıllı veya kılsız görü­nümdedirler.

Benler zamanla değişikliğe uğrayabilir; ergenlik dönemi, gebelik, gü­neşe maruz kalma ile büyümeleri hızlanır, yenileri çıkabilir. Doğuştan benler de son­radan olanlara benzer görünümde olabilir­ ama genellikle edinsel benlerden daha büyük ve daha kıllıdırlar.

Kanserleşme Riski

Sıradan benler çok na­diren kanserleşirler. Melanom ya da “Malign Melanom” adı verilen hayatı tehdit eden bir deri kanserinin özellikle bazı ben tiplerine benzerlik göstermesi benler ko­nusundaki en önemli çekincedir. Aslında önemli olan bu ben gibi görûnebilen melanomun erken teşhis edilmesidir. Bu nedenle kişilerin benlerindeki değişikliklerin hangilerini önemseyeceklerine ilişkin kuralı geliştirilmiştir. Aslında halk için geliştirilmiş olan bu kural hekimler ta­rafından da izlenmektedir.

Bu Kurallar “ABCD” kuralları olarak sıralanmaktadır:

A: Asimetri (benin bir yarısı diğer yarısına benzemiyorsa; renk ve/veya şekil olarak)

B: Border (benin sınırlarının düzensiz olma­sı; girintili çıkıntılı olması)

C: Color (benin renginin homojen olmama­sı; kahverengi, siyah, kırmızı, gri, beyaz gibi renklerin iki veya daha fazlasının bir arada bulunması; alacalı görünüm)

D: Diameter (ben çapının 6mm.den büyük olması; kabaca silgili kurşun kalemden büyük bir ben) ABCD kuralındaki maddelerden herhangi biri veya birkaçının bulunması kişinin bir cilt hastalıkları uzmanına (dermatolog) baş­vurmasını gerektirir. Bir benin hiçbir darbeye maruz kalmaksızın kanaması veya üzerinde yara açılması, hızla değişim gös­termesi benin bir dermatolog tarafından görülmesini gerektiren özelliklerdir.

Başlangıçtan beri ABCD kuralının çoğu özelliğini taşıyan bazı özel benler vardır ki bunlar displastik veya atipik benler olarak adlandırılır; bu tür benlere sahip kişilerin daha yüksek melanom geliştirme riskleri nedeniyle bir dermatolog takibinde olmala­rında yarar vardır.

Doğuştan benlerde melanom geliştirme ris­ki biraz daha fazladır. Bir doğuştan ben 2 cm. den büyükse bu risk daha çok artmak­tadır.

Ben gibi görünen oluşumlar

Kişi kendi derisine baktığında bene benzeyen birta­kım lekeler görür. Bunlar en sık olarak çil­lerdir; yüz, sırt ve omuzlar gibi güneşe ma­ruz kalmanın en fazla olduğu yerlerde gö­rülür.

Özellikle orta yaş ile birlikte ben ile en çok oluşumlar en sık gövde ve yüzde görülen açık-koyu kahverengi renkte siğilimsi yapılardır ki bunlar seboreik keratoz­dur. Seboreik keratoz kötüleşme riski ol­mayan, bünyenin yaptığı yüzeyel deri tü­mörleridir.

Benlerle sık karıştırılan bir diğer oluşum ise daha çok orta yaştaki kişilerde görülen kahverengimsi lekelerdir ki bunlar yaşlılık lekeleri olarak da bilinir. Bunların tıp dilin­deki ismi solar lentigodur.

Tedavi

Benler genellikle sağlığı bozmaz­lar. Sadece bir ben, şeklinde, renginde ve­ya boyutunda hızlı bir değişikliğe uğruyorsa, kanıyorsa, kaşınıyorsa, ağrıyorsa melanom olma olasılığı nedeniyle sağlık sorunu oluşturabilir. Bu durumda benin çıkarılma­sı gerekebilir. Ben çıkarılldıktan sonra mut­laka patolojik (mikroskobik) değerlendirmeye gönderil­melidir.

Benin çıkarılması (kısmi veya tam) kansere neden olmaz. Tam tersine böylece erken teşhis edilme şansı olur. Halk arasın­da yaygın olarak bilinen ve inanılan “neşter değerse kanser olur” sözü doğru değildir. Bazen benler kişilerin görünümlerini boz­dukları için de çıkarılmaları istenebilir. Ben tedavisinde lazer, elektrokoterizasyon (yakma) veya kriyoterapi (dondurma) gibi yöntemler kullanılmamalıdır. Sakal bölge­sindeki benler tıraş sırasında bazen yanlış­lıkla kesilebilir. Bu durum ben için ek bir kanserleşme riski oluşturmamaktadır an­cak yine de bu tür yerleşimdeki benlerin oluşturdukları rahatsızlık nedeniyle çıkarıl­maları istenebilir.

Bazı kişiler benden çok üzerindeki kıllar­dan rahatsızlık duyabilirler. Bunların cım­bızla veya kalıcı yöntemlerle alınmasında bir sakınca yoktur.