Bitlenme Nedir?
İnsanlara özgü konak olan, kan emen bitlerin neden olduğu ve hijyen koşullarının eksik olduğu durumlarda ortaya çıkan kaşıntılı bir deri hastalığıdır.
Bitlerin 2 tipi vardır; Phthirus pubis ve Peduculus humanus. Saçlı deri ve gövdede Peduculus humanusun capitis ve corporis tipleri, kasıkta Phthirus pubis tipi hastalığı yapar. Bitler kanatsızdır ve bacakları zıplamaya uygun değildir. Bu nedenle bir baştan diğerine uçamaz ya da zıplayamaz. Sadece sürünerek hareket edebilirler. Bitin yaşaması için en uygun ortam 28-32°C sıcaklıktır. Erişkin bit en uygun koşullar da 6 gün kadar canlı kalabilir.
İnsanda bitlenme üç şekilde görülür.
- Baş bitlenmesi (Pediculosis capitis)
- Vücut bitlenmesi (Pediculosis corporis)
- Kasık bitlenmesi (Pediculosis pubis)
Yaş
Her yaşta görülür.
Cinsiyet
Her iki cinsiyette de görülür.
Risk Faktörleri ve Bulaşma
Baş biti ortak giysiler ve fırçalarla, gövde biti yatak takımı veya havlular vasıtasıyla bulaşır. Pediculosis pubisin cinsel temasla geçme olasılığı yaklaşık %95 dir.
Belirti ve Bulgular
Şiddetli kaşıntı Pediculosis için karakteristiktir.
Baş Bitlenmesi (Pediculosis Capitis)
Belirti ve bulgular: Bit temizliğe uymayan uzun saçlı kimselerde, en fazla ense ve kulak arkalarında yerleşir. Bitlerin kan emmeleri sırasında deriden içeri giren tükrükleri şiddetli kaşıntı yapar. Bit yumurtaları (sirke -ense bölgesindeki ve kulak arkası kısmındaki saçlar üzerinde kolaylıkla görülür. Sirkeler küçük toplu iğne başı kadar ve oval şekildedir. Saça sıkı bir şekilde yapışıktır. Kepeğe benzerse de, kolayca saçtan fırça ile temizlenememesi ile kepekten ayırt edilir. Kaşınan bölgede derinin mikrop almasına bağlı kızarıklık, iltihaplı sivilceler, çıbanlar oluşması, ense bölgesindeki lenf bezlerinde büyüme sık görülen durumlardır.
Tanı
Kaşıntının olması ve saçlarda sirkelerin görülmesi ile kolaylıkla tanı konulsa da her zaman erişkin biti görmek mümkün olmayabilir.
Vücut Bitlenmesi (Pediculosis Corporis)
Belirti ve Bulgular
Gövde biti yatak takımları ve giysilerle bulaşır. Bitler elbiselerin ve çamaşırların dikiş yerlerinde bulunurlar ve yumurtalarını da buraya bırakırlar. Vücutta yerleşmezler. Kan emmek için vücuda geçerler. Kan emdikleri yerlerde pembe nokta şeklinde kaşıntılı lekeler oluşur.
Tanı
Klinik bulguların yanı sıra bitin veya yumurtaların elbiselerin dikiş yerlerinde görülmesi İle kolaylıkla konur.
Kasık Bitlenmesi (Pediculosis Pubis)
Belirti ve Bulgular
Kişiden kişiye giysiler yatak takımı veya havlular ile bulaşır. Cinsel ilişki ile bulaşma olasılığı çok yüksektir. Bit kıl follikülüne gömülü olarak hareketsiz durur. Bazen bitler koltuk altlan, kaş ve kirpiklere, erkeklerde sakal, bıyık bölgesi, göğüs ve bacak kıllarına da yerleşir. Bitlerin kan emdikleri yerlerde görülen mercimek büyüklüğündeki mavi lekelere ‘Taches Blues’ adı verilir.
Tanı
Kıl follükülüne gömülü bitleri görerek konur. Mavi lekeler tanıya yardımcı olur. Muayenede bitleri görmek için el merceği kullanılması faydalı olur.
Bitlenme, tedavi
Bitlenme tedavisinde hasta ve yakın çevresi tedaviye alınmalıdır. Tedavide Permetrinin losyon veya şampuan formları kullanılır. Son zamanlarda İvermectin tek doz 200 mikrogr/kg verildiğinde biti yok ettiği bildirilmektedir. İvermectin 15 kg altındaki çocuklarda ve hamilelerde kullanılmamalıdır.
1. Baş bitlenmesinde tedavi: Seçilen ilacın, şampuan formları ile saçlar yıkanır. Sirkeler tek tek mekanik olarak temizlenir. Tüm bir defada öldüren bir tedavi yöntemi yoktur. Yedi gün arayla iki tedavi uygulanmalıdır. İlk tedavinin amacı tüm bitleri, ikinci tedavinin amacı ise, sonraki altı gün boyunca yumurtadan çıkmış bit yavrularını öldürmektir.
2. Gövde bitlenmesinde tedavi: Hasta, seçilen şampuanla banyo yaptıktan sonra elbise ve çamaşırlarını değiştirmelidir. Giysiler kaynatılıp, sıcak ütü ile ütülenmelidir.
3. Kasık bitlenmesinde tedavi: Seçilen ilacın losyon formu ile özellikle kasıklar ve makat çevresi olmak üzere fazla kıllı kişilerde bacak, göğüs ve koltuk altına sürülmeli-dir. İlaç 8-10 saat vücutta bırakılmalıdır. Sürenin sonranın hastaya yıkandıktan sonra dezenfekte edilmiş çamaşır giymesi önerilmelidir. Bitin yerleştiği bölgedeki kılların (kaş ve kirpikler hariç) tıraş edilmesi tedavide yararlı olur