Brusellozis (Peynir Hastalığı)
Brusellozis; Brucella isimli bakteriye bağlı olarak gelişen enfeksiyonun adıdır. Halk arasında Peynir Hastalığı olarak bilinir.Esas olarak çiftlik hayvanlarında enfeksiyona neden olur. Hastalığın belirtileri aralıklı ateş, terleme, bitkinlik, yaygın ağrı ve depresyondur. Hastalık eğer tedavi edilmezse süreğen hale geçer veya tekrarlayabilir.
Ondülan ateş, Malta ateşi, Gibraltar ateşi, Bang hastalığı veya Akdeniz ateşi olarak da bilinen brusellozis en sık çiftlik hayvancılığıyla uğraşanlarda görülür. Hastalık esas olarak evcil çiftlik hayvanlarından köken alır. Hastalık insanlara, enfekte inekten elde edilen pastörize edilmemiş sütün tüketilmesi veya sığır ve keçilerin yavrulama veya düşük sırasında açığa çıkan salgı ve dokularıyla temas sonucu geçer.
Latin Amerika ve Akdeniz ülkeleri gibi sütün pastörizasyonunun yaygın yapılmadığı ülkelerde hala ciddi bir sağlık problemi olan brusellozis, Amerika Birleşik Devletleri gibi sütün yaygın pastörize edildiği ülkelerde neredeyse hiç görülmemektedir. Hastalık etkeni Brucella adı altında toplanan farklı bakteri türleridir. Örneğin Brucella abortus; sığırlarda bulunur ve bu hayvanlarda düşüklere neden olur. Brucella melitensis; keçi ve koyunlarda bulunur ve İnsanda en ağır brusellozise neden olan bakteri türüdür. Bru–cella suis domuzlarda, Brucella rangiferi Ren geyiklerinde, Brucella canis ise köpeklerde hastalık yapar. Bakteri insanlara enfekte hayvanla temas, bakterinin derideki çatlak veya yaradan girmesi, soluk alıp verme sırasında bakterinin akciğerlere ulaşması ya da hasta hayvandan sağılan pastörize edilmemiş süt veya taze peynirin tüketilmesi yoluyla bulaşır.
Amerika Birleşik Dev-hastalık esas olarak mezbaha çalışanlarında görülür.
Brusellozisin insandan insan bulaşması konusunda fikir birliği yoktur, fakat kan bağışı ya da organ nakli sonucu bulaşabildiği bilinmektedir. Anneden bebeğe doğum sırasında bakteri geçebilir. Günümüzde Brusellozisin cinsel yolla da geçebildiğine inanılmaktadır.
Belirti ve Blgular
Hastalık genellikle ölümcül değildir fakat aralıklı ateş hastayı yıldırabilir. Hastalık bulguları genellikle bakterinin alınmasından 5 gün-1 ay sonra ortaya çıkar. Genellikle yüksek ateş, titreme, yaygın ağrı ve terleme görülür. Diğer belirtiler baş ağrısı, iştahsızlık, bel ağrısı, bitkinlik ve depresyondur. Depresyon o kadar şiddetli olabilir ki hasta intihar girişiminde bile bulunabilir.
Nadiren, tedavi edilmemiş olgularda zatürre veya menenjit gibi ölümcül olma potansiyeli taşıyan istenmeyen durumlar gelişebilir. Brucella melitensis, özellikle gebeliğin ilk üç ayında düşüğe neden olabilir. Hastalık kronik form kazanırsa aylar yıllar içinde belirtiler tekrarlayabilir.
Tanı
Brusellozisin tanısı kan veya İdrar örneğinde Brucella türünün saptanmasıyla konur. Tanıda Brucella aglütinasyon titresinin ve üzerinde olması tanı koydurucu-dur. Fakat nadiren de olsa yanlış pozitif ve yanlış negatif sonuç elde edilebilir.
Tedavi
Tedavide doksisiklin ve rifampin 6 hafta boyunca kullanılır. Doksisiklin yerine kinolon türevi antibiyotikler de uygulanabilir. Menenjit varlığında tedavi süresi en az 6 aya uzatılır ve tedaviye seftriakson ya da trimetoprim-sülfametoksazol eklenir. Yatak istirahati şarttır.
Seyir
Erken tanı ve tedavi, hastalığın süreğen olmasının engellenmesinde çok önemlidir. Süreğen olgularda ölüm nadirdir. Tedaviye rağmen hastalık tekrarlayabilir.
Korunma
Brusellozise etkili bir aşı yoktur. İnsana bulaşın engellenmesinde en önemli basamak çiftlik hayvanlarında enfeksiyonun engellenmesi ve sütün pastörize edilmesidir. Tüm çiftlik hayvanları aşılanmalıdır. Kasap ve mezbahada çalışanlar koruyucu gözlük ve giysiler giymelidir. Ciltteki yara ve çatlaklar mutlaka kapatılmalıdır. Bazı doktorlar, hastalık ortadan kalkana değin korunmasız cinsel ilişkide bulunulmamasını önermektedir. Hastanın cinsel partneri de brusellozis açısından yakın takip edilmelidir.