Çocuk Felci (Poliomyelit)

Çocuk Felci (Poliomyelit) Nedir?

Çocuk felci; geçmişte çok sayı­da insanın sakat kalmasına ve ölümüne ne­den olmuş bulaşıcı bir hastalıktır. Çocuk felcine bağlı olarak sakat kalan çok sayıda adı tarih sayfalarında yer almış kişi vardır. Geçmişte büyük çocuk felci salgınları ya­şanmış ve kısa sürede çok sayıda kişi haya­tını kaybetmiştir. 1916 yılında Amerika Bir­leşik Devletleri’nde ortaya çıkan salgında binlerce insanın sakat kaldığı ve öldüğü bi­linmektedir. Hastalığa poliovirus adı veri­len ve esas olarak bağırsağa yerleştiği halde ishale neden olmayıp, merkezi sinir siste­minin hareketi sağlayan kaslara uyan gön­deren sinir hücrelerine gidip, kaslarda gev­şemeyle kendini gösteren felç ortaya çıka­ran virüsler neden olur. Bulaşma genellikle hastaların dışkıları ile bulaşmış gıdalar veya ellerin ağız ile teması sonucu ortaya çıkar. Hastalığın en çok görüldüğü dönem yaz ay­larıdır.

Yaş

Çocuk felci en çok ilk 2 yaştaki ço­cukları etkilerse de bağışık olmayan her yaştaki insanda görülebilir.

Belirti ve Bulgular

Virüsün bulaştığı kişi­lerin çoğu hastalığı belirtisiz olarak atlatır. Bir kısım hastada ateş, halsizlik, iştahsızlık, kırıklık gibi gribal enfeksiyonlara benzer belirtiler ortaya çıkar.

Hastaların yaklaşık %1’inde baş ağrısı, kusma, ense sertliği gibi menenjit tablosu, sadece binde birinde ise felçler görülür. Yani hastalık tanı konuldu­ğundan çok daha yaygındır.

Felçler genel­likle bacaklardan başlayıp, yukarı doğru ilerler ve asimetriktir. Yani aynı ekstremitede (uzuvda) bazı kaslar felçli iken, bazıları sağlamdır. Tipik olarak gevşek tipte felç vardır, beyin­de olan kanamalar ve damarsal olaylara bağlı felçlerde (inme) ise kaslarda sertleş­me ile birlikte felç görülür. Duyu bozuk­lukları genellikle olmaz. Kol ve bacak kas­larının dışında bazı hastalarda diyafram ve göğüs kaslarının tutulumlarına bağlı solu­num yetmezliği ve buna bağlı ölümler orta­ya çıkabilir. Felçlerin bir kısmi birkaç hafta sonra düzelmeye başlar, ancak bir bölümü kalıcıdır.

Tedavi

Hastalık etkenini ortadan kaldıracak bir ilaç tedavisi yoktur. Felçlerin geliştiği sırada vü­cudun, kol ve bacakların nötral pozisyonda (kol ve bacaklar hafif bükük, yatar pozis­yon) tutulması gerekir. Solunum kasları ve diyafram tutulmuş ise solunum cihazı ile des­tek uygulanır. Hastalığın aktif dönemi geç­tikten sonra fizik tedavi ve bazı kalıcı felçler

cerrahi yöntemler uygulanmaktadır.

Korunma

Hastalarla veya gıdalarla temas­tan sonra el yıkama son derece önemlidir. En etkili korunma yolu ise aşı (polio vaccine) yapılmasıdır.

Aşı nın ağız­dan ve iğne ile uygulanan iki farklı aşı mev­cuttur. Bu aşılar sayesinde çocuk felci bü­tün dünyada yok edilme noktasına yaklaş­mıştır. Ülkemizde de 1998 yılmdan beri hastalık görülmemektedir. Sadece Nijerya ve Ye­men gibi bazı ülkelerde aşı yaptırmayan kü­çük toplumlarda yeni hastalar gözlenmek­te, bu nedenle son bir yıldır bu ülke vatan­daşları ile temas riski olduğu için hacca gi­den vatandaşlarımıza çocuk felci aşısı uy­gulanmaktadır.

Çocuk Felci Aşısı; ülkemizde 2, 3, 4, 16­ ve 24. ay larda ve ilköğretim 1. sınıfta olmak üzere 5 doz şeklinde ağızdan, ücretsiz ola­rak uygulanmaktadır.

İğne ile uygulanan aşı da ülkemizde diğer aşılarla aynı enjek­tör içerisinde mevcuttur, ancak devlet tara­fından geri ödemesi henüz yapılmamakta­dır. Ağızdan uygulanan aşı canlı virüs içer­mesi nedeniyle çok nadiren de olsa çocuk felcine benzer bir hastalığa neden olabildi­ğinden, kısa süre içerisinde iğne ile uygula­nan aşıya geçilmesi, birkaç yıl içerisinde de, bütün dünyada hastalığın ortadan kalk­tığının anlaşılmasıyla birlikte, çocuk felci aşısının uygulamadan kaldırılması planlan­maktadır.