Dişlerimiz ve Ağız Sağlığı

Dişlerimiz ve Ağız Sağlığı

Dişler süt dişleri (dentes decidue) ve dai­mi dişler (dentes permanentes) olmak üze­re iki gruptur. Süt dişleri bebek genellikle altı aylıkken çıkmaya başlar, 2-2,5 yaşında tamamlanır. Her yarım çenede 5 tane ol­mak üzere toplam 20 tanedir. Bu beş dişin iki tane­si incisive (kesici dişler), bir tanesi canin (köpek dişi) ve iki tanesi süt molar (süt azı) dişlerdir. Daimi dişler 6 yaşında çıkmaya başlar ve 16 yaşında 3.molarlar hariç ta­mamlanır. 3. molarlar genellikle 31 yaşına kadar çıkabilir. Daimi dişler her yarım çe­nede 8 tane olmak üzere 32 tanedir. Bu 8 dişin iki tanesi kesici, bir tanesi köpek, iki tanesi küçük azı ve üç tanesi azı dişleridir. Her dişin bir ağız içinde görülen kron kıs­mı (corona dentis), bir de alveol’e gömülü olarak bulunan kök kısmı (radix dentis) vardır. Kron’un en üstünde mine tabakası bulunur. Mine tabakasının altında dentin tabakası bulunur. En içte de pulpa denilen dişin damar ve sinirlerinin bulunduğu can­lı tabakası vardır.

Diş Bakımı

Bakteri ve yiyecekle­rin birleşiminden oluşan diş plağı nedeniy­le diş çürüğü ve dişeti hastalıkları oluşur. Yemekten 20 dakika sonra dişler üzerinde oluşmaya başlayan diş plağı eğer dişler üze­rinden hergün uzaklaştırılmazsa diş çürüğü başlar. Diş plağı sertleşirse diş taşı oluşur. Diş plağı ve diş taşı aşağıdaki problemlere neden olabilir:

  1. • Diş yapısında harabiyete neden olan diş çürüğü
  2. • Dişetinde kanama, şişlik ile birlikte görü­len diş eti iltihabı,
  3. • Dişlerin destek dokularında harabiyet ve dişin kaybına neden olan periodontal hastalık,
  4. • Ağız kokusu,
  5. • Apse, ağrı ve dişleri kullanamama,

Erken doğum ve kalp hastalığı gibi genel sağlık problemlerine neden olabilir. Sağ­lıklı dişler temiz ve serttir. Sağlıklı dişeti ise pembe ve sıkı görünümlüdür.

Sağlık­lı diş ve dişetleri için

  • • Dişler günde iki kez fırçalanmalıdır (uygun diş fırçası ile). Flor içeren diş macunu mercimek büyük­lüğünde fırça üzerine konur ve fırça ısla­tılmadan ağız açıkken uygulanır. Fırça dişetlerine 45 derece açı ile değecek şekil­de yerleştirilir. Dişetinden dişe doğru her dişe 4 kez gelecek şekilde dişlerin İÇ, dış ve çiğneme yüzeyleri fırçalanır.
  • • Günde bir kere diş ipliği kullanılmalıdır.
  • • 6 ayda bir dişhekimine düzenli olarak gi­dilmelidir.
  • • Kullanılan protez, Ortodontik apereyler temizlenmelidir.

Çocukla­rın dişleri ve dişetlerinin bakımı, diş fırçala­ma, gargara yapma, dişhekimi tarafından muayene, gerekli tedaviler (florür kullanı­mı, çekimler, dolgular, ortodontik tedavi). Sağlıklı diş ve dişeti, çocuğun genel sağlığı önemli bir yer tutar.

Bunun için;

• Bebeklerde, her yemekten sonra ıslak tülbent, gazlı bez yardımı ile diş ve dişetleri silinmelidir.

• Bebeklerde, süt, meyve suyu ve şekerli içecekli biberonun gece beslenmesinde kullanılmamalıdır.

• Bebekte ilk diş çıktığı andan itibaren yu­muşak bir diş fırçası ile dişler temizlen­melidir.

• Dişhekiminin önerisi ile florür tableti kullanmaya başlanılmalıdır.

• İlk diş çıktığı andan itibaren 1 yaşına ka­dar bebek ilk kez dişhekimine kontrol, beslenme ve ağız temizliği alışkanlıkları konularında bilgi almak için götürülmeli­dir. Daha sonra 6 ayda bir düzenli olarak dişhekimine götürülmelidir.

• Daimi dişler sürdükten sonra günde bir kez diş ipliği kullanmaya başlamalıdır.

Çocuklarda, diş ve dişetleri günde iki kere, kahvaltıdan sonra ve akşam yatmadan önce fırçalanmalıdır. Florür içeren diş macunu mercimek büyüklüğünde fırça üzerine ko­nur ve fırça ıslatılmadan ağız açıkken uygu­lanır. Fırça dişetlerine 45 derece açı ile de­ğecek şekilde yerleştirilir. Dişetinden dişe doğru her dişe 4 kez gelecek şekilde dişle­rin iç, dış yan çiğneme yüzeyleri fırçalanır.

Diş çıkarma, süt ve daimi dişlerin sürme süreci

Bebeklerde ilk süt dişlerinin sürme zamanı ortalama 6-8 aylardır. Genellikle ilk olarak alt ön kesici dişler sürer. Daha son­ra üst ön dört kesici diş bunu izler. Kalan dişler simetrik olarak zamanla çeneler üze­rindeki yerini alır. Yaklaşık 2-2.5 yaşlar ara­sında süt dişlerinin sürmesi tamamlanır. Tüm süt dişleri sürdüğünde bebeklerin ağ­zında on adedi alt, on adedi üst çenede ol­mak üzere toplam yirmi adet süt dişi bulu­nur. Çocuk 5 -6 yaşlara geldiğinde daimi dişler sürmeye başlar ve süt dişleri yerleri­ni alttan gelen daimi dişlere bırakır. Süt diş­lerinin sürmesinde bir iki aylık sapmalar normaldir. Ancak 1 -1,5 yaşındaki bir çocukta hiç süt dişine rastlanmıyorsa bu du­rumun normal olmadığı kabul edilmelidir.

Daimi dişlerin sürme sürecinde ise altı ya­şında süt azıların arkasından daimi 1.azı dişleri ya da “6 yaş dişi” denilen dişler sü­rer. Bu dişler ilk süren daimi diştir. Önle­rinden sürecek diğer daimi dişler gibi bir süt dişinin yerine sürmezler. Daha sonra periyodik olarak süt dişlerinin yerini alttan gelen daimi dişler alır. Daimi 1 .azı dişin ar­kasından da daimi ikinci azı ve üçüncü azı dişleri sürer. Yirmi yaş dişi olarak da bili­nen daimi üçüncü azı dişleri ile birlikte erişkin bir bireyde toplam 32 adet diş bulu­nur. Ancak yirmi yaş dişleri en fazla eksili­ğine rastlanan dişlerdir.

Genel olarak kızlarda erkeklere göre dişler daha erken sürer. Süt dişlerinin erken sürme nedenleri Süt dişlerinin normal zamanından farklı za­manlarda sürmelerine rastlanabilmektedir. Genel olarak erken sürmeler gecikmelere göre daha az rastlanan bir durumdur. Dişlerdeki erken ya da geç diş sürmesinin en önemli nedeni irsiyettir. Ayrıca hipofiz ve tiroid bezlerinden salınan hormonların faz­la salgılanmasında dişler erken sürer.

Doğumda ya da hemen sonra diş sürme­si

Bazen bebeklerde dişli doğumlara rastla­nır ya da doğumdan sonraki ilk bir ay için­de dişler sürer. Bu dişler genellikle fazla dişler olup kök gelişimleri tamamlamamış­tır ve hareketlidirler. Bebeğin bu dişleri yutma (aspirasyon) olasılığını önlemek ve annenin emzirme sırasında duyacağı rahat­sızlığı gidermek amacıyla çekimleri gerek­mektedir.

Süt dişlerinin geç sürme nedenleri

Süt dişlenme döneminde sürme gecikmesi er­ken doğum ve düşük kilolu doğumlarda görülen bir durumdur. Bunların yanı sıra hem süt hem de daimi dişlerde ırsıyetin dı­şında sürme gecikmelerine neden olan ba­zı durumlar vardır. Bunlar; D vitamini ek­sikliği, tiroid ve hipofiz hormonlarının az salgılanması ve bazı kalıtımsal hastalık has­talıklardır.

Daimi dişlerin sürme problemleri

Daimi dişlerde irsiyet, kalıtımsal hastalıklar, hor-problemler ve D vitamini eksikliği­ne bağlı olarak sürme gecikme ya da hız­lanmalarına rastlanır. Bunların yanı sıra di­şin sürmesi sırasında sürme yolundaki has­talıklar (patolojiler) bölgesel (lokal) sürme bozukluklarına yol açar. Teşhis için iyi bir klinik ve radyografik muayene şarttır.

Diş sürme sorunları

Diş sürmesi sırasında görülen başlıca belirtiler; salya akışında ar­tış, huzursuzluk, dişetlerinde kabarıklık ve duyarlılık, uyku problemleri, yemek yeme­de güçlük, sert cisimleri yutaktan götürme ola­rak sıralanabilir. Tükürük akışındaki artış­tan dolayı dudaklar çevresinde, çene, bo­yun bölgesinde isilik oluşabilir. Çocuk bu dönemde kaşıntıyı gidermek amacıyla bul­duğu her nesneyi ve kirli ellerini ağzına gö­türdüğü için ishal gelişebilir. Bu dönemde yemek yemedeki güçlü nedeniyle kilo kay­bı görülebilir. Diş çıkarma sürecinde ateş görülebilirse de hiçbir zaman çok yüksek derecelere ulaşmaz.

Süt dişlerinin sürmesi sırasında ortaya çıka­bilen bütün yerel belirtiler her ne kadar do­ğal kabul edilse de diğer sistemik belirtiler­le karışabileceği unutulmamalıdır.

Tedavi

Sert cisimler ve temizlenmesi ko­lay buzdolabında saklanabilen içi sulu, soğuk ve güvenli diş kaşıyıcıları kullanılabilir. Bu özel kaşıyıcılarla yapılan çiğneme ve sürtünme hareketi aynı zamanda sürmeyi de hızlandırır. Çocuk çok huzursuzsa o bölgeye dışarıdan sürülen jel kıvamındaki bölgesel uyuşturucu özelliği olan ilaçlar (topikal anestezikli jeller) özellikle yemek­ler önce dişetleri üzerine sürülerek masaj yapılması önerilebilir. Bazı ağrı kesiciler (örneğin asetaminofen) verilebilir. Çocuk­larda aspirin türevi ilaçlar ‘Reye sendromu hastalığına neden olabileceği için kesinlikle kullanılmamalıdır.

“Dişlerimiz ve Ağız Sağlığı” üzerine bir yorum

  1. Benim kızım 8 yaşında ustsut dişini degisti ama yerine daim dışı gelmedi ve diger dışı yan olarak çıktı ne yapmaliyiz

Yorum yapın