El Yıkama
Sağlık sorunlarını çözebilmek için kişisel ve çevresel önlemler alınmalıdır. Alınması gereken kişisel önlemler arasında;
Tuvalete gittikten sonra el temizliği
- El – yüz temizliği,
- Düzenli banyo yapılması,
- Yemek hazırlamadan önce, sofraya oturmadan önce ve sonra el temizliği,
- Tırnak temizliği,
- Ağız ve diş bakımı,
- Ayak temizliği,
- Saç bakımı ve temizliği,
- Temiz giyecek ve çamaşır kullanılması,
- Kendine ait çamaşır, havlu, ayakkabı ve terliğin kullanılması yer almaktadır.
- Bu süreçte kullanılacak en önemli araçlar da sabun ve akan su kaynağı kullanılmasıdır. Ellerin doğru ve yeterli sürede yıkanması pek çok hastalığın önlenmesinde anahtar rol oynamaktadır.
Eller Nasıl Yıkanmalı?
1. El yıkama sabun, deterjan veya dezenfektan kullanılarak yapılmalıdır. Sadece su kullanmak yeterli temizlik sağlayamazsınız.
2. El yıkamada ılık su kullanılmalıdır. Sıcak su elleri tahriş eder ve mikroorganizma girişine zemin hazırlar.
3. El yıkanırken tüm takıların çıkartılması uygundur.
4. Sabunun kuru tutulması önemlidir. Sabun kabının drenaj sağlayacak biçimde olması gerekir. Uygun koşulda kullanılmayan sabunlarda da patojen (hastalık yapıcı) mikroorganizmaların ürediği unutulmamalıdır. Likit sabun kullanılıyorsa sabun kapları tam olarak boşaldığında temizlenip kurulandıktan sonra yeniden doldurulmalıdır. Bu önerilere uyulmadığı takdirde buralarda üreyen mikroorganizmalar enfeksiyon bulaşmasına neden olur.
5. Etkili bir el yıkama işlemi 30 saniye ile 1 dakikalık sürede gerçekleştirilir.
6. Eller sabun veya deterjanla bileklere kadar köpürtülmelidir.
7. Sabunun suyun altına tutularak köpüklerden temizlenmesi sağlanmalıdır. Köpük, sabunda mikroorganizma yerleşimini kolaylaştırabilir.
8. Tüm yıkama işlemi boyunca eller dirseklerden aşağıda tutulmalıdır. Böylece kirli suların parmak uçlarından lavaboya direk akışı sağlanmış olur.
9. Eller yıkandıktan sonra mutlaka durulanmalı ve iyice kurulanmalıdır. Çünkü eller ıslak veya nemli kalırsa bakteri bulaşması kolaylaşır.
10. Yıkama sonrası parmak araları ve avuç içleri iyice kurulanmalıdır. El kurulamada doğru seçenek kağıt havlu kullanılmasıdır. Kumaş havlular nemli kalabildiğinden hastalığa neden olan mikroplardan arınmayabilirler. Sıcak hava püskürten kurutma sistemleri de yeterince kurulama yapamaması, gürültülü olması ve alet içinde dolaşan havanın mikropları tekrar yıkanmış ellere yerleşebilmesine neden olması yüzünden önerilmemektedir. Kağıt havlu ile el kurulamanın ortalama süresi 7-9 saniye olmalıdır.
Kağıt havlu kurulamanın yanında mekanik temizliği de sürdürür.
Sonuç olarak el yıkama becerisinin aslında çocukluk çağında kazanılması gereken bir alışkanlık olduğu vurgulanmalıdır. Bu noktada anne babaların, öğretmenlerin çocuklar için doğru rol modelleri olması çok önemlidir. Çocuklar sosyal yaşantılarında bu kişileri model alarak öğrenirler. Anne babalar ve öğretmenler çocukların doğru davranışları kazanmaları için özen göstermelidirler.