Hidronefroz Tedavisi


Hidronefroz Nedir?

Böbreğin idrarı toplayan sis­temlerinin, parankimi (böbrek dokusu) aleyhine genişlemesine hidronefroz denir. Bu genişleme özellikle böbrek pelvisinde (idrarın üretildikten sonra depolandığı yer) oluşur. Bu durum üriner sistemdeki bir anormallik sonucu olabileceği gibi, bazı durumlarda normal olarak da kabul edilebi­lir. Obstrüksiyona (tıkanıklığa) bağlı geli­şen hidronefroz tipik olarak böbrek seviye­sinde (üreteropelvik bileşke obstrüksiyonu) veya mesane seviyesinde (üreterovezikal bileşke obstrüksiyonu veya megaüreter) oluşur.

Tanı

Hayatın ilk yıllarında hidronefroz ge­nellikle 2 şekilde tanı alır: Gebelik sırasında yapılan ultrasonografi (prenatal ultrasonografi) genişlemiş böb­rekleri olan bir fetusu (bebeği) belirleyebi­lir. Bu durum 100 gebelikten 1’inde görü­lür. Gebeliğin 16. haftasından itibaren fetusun böbrekleri Ultrasonla görüntülenebilir. Başka bir tıbbi sorun nedeniyle (örn. İdrar kaçırma, idrar yolu enfeksiyonu) yapılan ultrasonografi incelemesinde hidronefroz tanınabilir.

Gebelik sırasında ya da daha sonra hidro­nefroz tanısı konulduysa, bunun önemini anlamak için ek testler gereklidir. Hidronefrozlu bir çocukta anatomik anormallik veya idrar yolunda blokaj olabileceğinden bu testlerin yapılması önemlidir.

Potansi­yel ürolojik anormalliğin erken tanı ve te­davisi ile idrar yolu enfeksiyonu (İYE) ve kalıcı böbrek hasarı veya skarlaşmanın (nedbeleşme) gelişmesi önlenebilir. Eriş­kin yaş grubunda taş, tümör gibi idrar yol­larını tıkayan ya da daraltan her türlü hasta­lık hidroüreteronefroza neden olabilir.

İleri incelemede kullanılabilecek, olası test­ler aşağıda listelenmiştir:

  • VCUG (Voiding sistoüretrografi): Bu çalış­ma bize mesanenin, mesane boynunun ve üreterlerin (böbreklerden mesaneye idrarı taşıyan küçük borucuklar) şekil ve boyutu­na dair önemli bilgi verir. Reflü tanısını (id­rarı mesaneden üreter ve böbreğe doğru anormal geri kaçışı) koymamızı sağlar. Ay­rıca üretraya (idrarı mesaneden vücut dışı­na taşıyan tüp) dair anatomik bilgi vererek, varsa buradaki bir tıkanıklığı da (örn: posterior üretral valvler) gösterir.
  • Böbrek Sintigrafisi: Bu inceleme; İYE öy­küsüne, VCUG’nin sonucuna ve/veya hid-ronefrozun ciddiyetine bağlı olarak istene­bilir. Böbreklerin gerçek çalışması ve bo­şalmasını daha iyi gösterebilir. İYE veya hidronefroza bağlı gelişebilecek olan kalıcı böbrek hasan veya skarlaşmasını da göste­rebilir.
  • Diğer: Ultrasonografi ve bilgisayarlı tomog­rafi

Prenatal (doğum öncesi) tanı almış hidronefrozlu bebeklere doğumdan sonraki gün­lerde ultrasonografi ve sonraki haftalarda VCUG tetkiki yapılır.

Hidronefrozun şiddeti bir ölçeğe göre 1 (en hafif) ile 4 (en ciddi) arasında derece­lendirilir. Bu derecelendirme altta yatan nedeni tedavi etme kararında ve hastalığın seyri hakkında fikir vericidir. Daha ciddi hidronefroz derecelerinde daha yakın ta­kip gerekir.

Ancak hiçbir inceleme yöntemi tek başına veya birlikte hastalığın seyri ve ameliyat ge­rekliliği konusunda kesin karar verdirici değildir. Karar genellikle seri incelemeler sonrası ve hastalığın izleminde görülen de­ğişikliklere göre alınmaktadır.

Risk Faktörleri

Hidronefroza neden olabi­lecek çeşitli hastalıklar aşağıda­ki listede sıralanmıştır:

  • Vezikoüreteral reflü (VUR)
  • • Nonobstrüktif (tıkayıcı olmayan) hidro­nefroz
  • • Üreteropelvik bileşke (UPB) obstrüksi­yonu
  • • Üreterosel
  • • Posterior üretral valvler (PUV)
  • • Üreterovezikal bileşke (UVB) obstrüksiyonu
  • • Megaüreter
  • • Multikistik displastik böbrek
  • • Ektopik üreter
  • • Nörojenik/non-nörojenik mesane

bu liste çok geniş olmasına rağmen, hidronefrozun nedeni genellikle ilk üç sorundan bi­risidir.

Tedavi

Hidronefrozlu bir çocukta öncelik­le hidronefroza neden olan sorun, tanım­landıktan sonra nedene yönelik tedavi planlanır. Diğer tıkanıklık sebebi olan üreteropelvik bileşke darlığı gibi durumlar için öncelikle olası böbrek enfeksiyonunu önlemek amacıyla, uzun süreli ve düşük dozda koruyucu antibiyotik tedavisi verile­bilir.

Hidronefrozlu çocuklar böbrek fonk­siyonları, hidronefrozun derecesi ve enfek­siyon yönünden yakın takip edilirler. Böb­rek hasarı ve tekrarlayıcı İYE oluşmuş, ağrı gibi belirti veren ve bu durumun süreceği düşünülen ciddi hidronefrozlu çocuklarda cerrahi tedavi gerekebilir.

Yorum yapın