Kas Hastalıkları Nelerdir?
Kas hastalığı ya da miyopati vücudumuzu hareket ettiren kaslarımızı oluşturan kas hücrelerinin (kas lifi) hastalığıdır. Kas hastalıklarının en önemli bulgusu kuvvetsizliktir. Kuvvetsizlik dışında kas krampları, kasta sertlik ve ağrı görülebilir. Kas hastalıkları geniş bir grup hastalığı kapsamaktadır ve bir çok tipi vardır. Bunların bazıları doğuştan gelebileceği gibi (örneğin musküler distrofiler) sonradan da ortaya çıkabilirler. Doğuştan olan kas hastalıkları (genetik, kalıtımsal) ileri yaşlarda da ortaya çıkabilir ve mutlaka aile hikayesi bulunması gerekmez. Akraba evlilikleri bu tip kas hastalıklarında önemli risk oluşturmaktadır.
Hastalık neden kaynaklanmaktadır?
Genetik (kalıtımsal) kas hastalıklarında problem genlerdedir. Hasta gen aileden gelebileceği gibi ilk defa hastanın kendisinde de oluşmuş olabilir. Bu grup hastalıklarda genellikle kas lifini çevreleyen zarda eksik bir protein vardır. Bu eksiklik kasılmalar sırasında kas zarının kolay yırtılmasına ve kas lifinin ölmesine neden olur.
Kas lifleri giderek azalır ve kas güçsüz hale gelir. Musküler distrofılerin önemli bir nedeni buvı tip bir protein eksikliğidir. Bu eksiklik doğuştan gelmesine karşın, şikayetlerin ortaya çıkması için çok sayıda kas lifinin ölmesi gerektiğinden daha ileri yaşlarda kendini belli eder.
Genetik olmayan kas hastalıkları bir çok nedenle ortaya çıkar. Bunların en sık görüleni vücudun bağışıklık sisteminin sebep olduğu kas hastalıklarıdır. Aynca tiroid bozuklukları, her çeşit mikrop, kasa zararlı bazı ilaçlar da kas hastalıklarına neden olabilir.
Kas Hastalarının Yakınmaları Nelerdir?
Hastalar genellikle oturdukları yerden kalmada, yokuş ya da merdiven çıkmada, kollarını yukarı kaldırarak saçlarını taramada ya da yüksek yerlere uzanmada zorluk çekerler. Bazı hastalarda dizde boşalma, ellerini kullanmada zorluk, ayakta takılma görülebilir. Çocuklarda yürüme yaşının gecikmesi, sık düşmeler ve parmak ucunda yürüme kas hastalıkları açısından uyarıcı olmalıdır. Bunların dışında kas ağrıları, kramplar, kasta sertlik de görülebilir.
Kas hastalıkları bazen kalp kasını da tutabilir. Hastalann bu yönden kontrol edilmesi de gerekir. Yakınmalar bütün kaslarda aynı anda görülmez. Hastalığın tipine göre hasta kaslar da farklılık gösterir. Bazı hastalarda bacak kasları daha güçsüzken diğerlerinde yüz ya da el kaslan daha güçsüz olabilir.
Kas Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis için öncelikle hastadan bazı bilgilerin alınması, daha sonra muayene ve bazı tetkikler yapması gerekir.
Bunlar:
- Geçmişe ait sağlık bilgileri, ailede benzer hastalık olup olmadığı ve akraba evliliği olup olmadığı
- Kapsamlı nörolojik (sinir sistemi ) muayene
- Kanda kasa özgü enzimlerin ölçülmesi ( kreatin kinaz gibi)
- Elektromyografi (EMG; Elektriksel bir yöntemle kasın çalışmasının ölçülmesi)
- Genetik testler (DNA testi) (bazı genetik formlarda)
- Kas biyopsisi (kasdan küçük bir parça alınarak mikroskopta incelenmesi)
Kas Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Kas hastalıklarının tedavisi nedenin ne olduğunun bulunmasına bağlıdır. Kas hastalığına yol açan bir sebep varsa tedavi edilmelidir (örneğin kasa zararlı ilaç varsa kesilmeli, tiroid hastalığı varsa tedavi edilmelidir). Bazı durumlarda destekleyici tedavi ve fizik tedavi uygulamaları tek tedavi yöntemi olabilir. Diğerlerinde ilaç tedavisi özellikle bağışıklık sistemi üzerine etkili ilaçlar uygulanabilir.
Bilinmesi gereken önemli bir nokta da Duchenne musküler distrofi gibi bazı kalıtımsal hastalıklarda ailede hasta birey varsa doğacak bebeklerin hasta olup olmayacağı anne karnında iken belirlenebilir (prenatal tanı).