Menenjit ( Akut Bakteriyel Menenjit )

Menenjit ( Akut bakteriyel menenjit )

Menenjit; beynin ve merkezi sinir sisteminin diğer bölgelerinin etrafını saran meningeal zarların yangısıdır. Etken genellikle mikroorganizmalar ise de yangıya neden olabilen kimyasal, fiziksel etkenler de menenjit yapabilir.

Yaş

Tüm yaş gruplarının hastalığıdır. Ancak hastalığın sıklığı özellikle ilk iki yaş içerisinde daha fazladır. Akut bakteriyel menenjitte hastanın yaşı, etkeni, klinik bulguların ve tedavinin de farklı olmasına neden olan önemli bir faktördür.

Cinsiyet

Özellikle küçük yaş gruplarında erkeklerde daha sık görülür.

Etken

Yaş grubuna göre etkenler değişmektedir. Yenidoğan döneminde en sık rastlanan etkenler Grup B streptokoklar, Eschericchia coli, Klebsiella pneumonia ve Pseudomonas aureginosa ve Listeria monocytogenes’tir.

Üç aydan büyük çocuklarda olguların %95’inden üç bakteri S. pneumonia, H. influenza ve N. meningitidis sorumludur.

Streptococcus pneumonia genellikle ilk 5 yaş içerisinde sık görülür. Neisseria meningitidis yetişkin dönemde en sık rastlanılan bakterileri başında gelir ve tek tek vakalar yanında salgınlarda yapabilir.

  1. inflenza tip b 3 ay ile 6 yaş arasındaki çocuklarda ve yaşlılarda sıktır. Rutin aşı uygulaması yapılan ülkelerde görülme sıklığı hızla azalmaktadır.

Risk Faktörleri

Akut bakteriyel menenjitte en önemli risk faktörü yaşın küçük olmasıdır. Diğer risk faktörleri bazı immun yetmezlikler (kompleman sisteminin geç komponentlerinin eksiklikleri, gibi), dalak fonksiyon bozuklukları, kafa travmaları, otitis media (orta kulak iltihabı), hijyenik şartlarda yapılmayan lumbar ponksiyon (belden beyin omurilik suyu alma) işlemleri ve annenin doğum kanalında menenjite neden olabilen bakterilerin bulunmasıdır.

Belirti ve Bulgular

Hastalığın klinik tablosu da etkenler gibi yaşla değişiklik gösterir.Büyük çocuklarda ve yetişkinlerde; ateş, baş ağrısı ve kusma hastalığın tipik belirtileridir.Ayrıca bilinç değişiklikleri ve nöbet de görülebilir. Küçük çocuklarda özellikle yenidoğan döneminde tipik belirtiler her zaman ortaya çıkmaz ateş yanında hipotermi (vücut ısısı düşüklüğü), beslenme güçlüğü, sarılık, solunum problemleri menenjitin habercisi olabilir.

Muayenede tipik bulgular meningeal zarların irritasyonuna bağlı olarak gelişen ense sertliği (kafanın öne doğru olan hareketinde aşırı ağrı olması) büyük çocuklar ve yetişkinlerin %90’unda görülür.

Tanı

İlk ve en önemli adım menenjitten şüphelenmektir. Özellikle yenidoğanlarda tipik bulguların olmayabileceği dikkate alınmalı ve hastanın tablosu başka nedenlerle açıklanamıyorsa bu hastalık akla getirilmelidir. Tanı için engel teşkil eden bir durum yoksa lumbar ponksiyon yapılmalı ve beyin omurilik sıvısı incelenmelidir.

Lumbar ponksiyon genellikle 4. ve 5. bel omurları arasındaki aralıktan yapılır. Beyin omurilik sıvısı alımının yapılamayacağı durumlar; kafa içi basınç artması, ağır kalp ve solunum yetmezliği ve lumbar ponksiyonun yapılabileceği bölgede yaygın cilt enfeksiyonu olmasıdır.

Lumbar ponksiyon sırasında beyin omurilik sıvısı basıncının ölçülmesi ve alınan örnekte hücre, protein ve glikoz (bir şeker türü) düzeylerinin bakılması ve yayma yapılması için kullanılır.Yapılan yaymalar hücre ayrımı için Wright boyası, mikroorganizma ayrımı için Gram,tüberküloz için Ziehl Nielson boyası ile boyanır. Tanıya yardımcı olmak için gerektiğinde tomografi ve manyetik rezonans gibi görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir.

Tedavi

Akut bakteriyel menenjit bağışıklık sisteminin hiç etkili olmadığı bir bölgenin enfeksiyonu olduğunda hastanın iyileşmesi tamamen kullanılacak antibiyotiklere bağlıdır. Antibiyotiklerin beyin omurilik sıvısında hücre incelemesi yapar yapmaz bu inceleme hastalığı düşündürüyor ise hemen başlanması gerekir. Çünkü dakikaların bile çok önemi vardır. Yaşa göre olası etkenleri ortadan kaldıracak antibiyotikler verilir.Bu tedavinin süresi yenidoğan döneminde Gram pozitif bakteriler için 2 haftadan, Gram negatifer için 3 haftadan; daha sonraki yaşlarda ise 7 günden kısa olmamalı ve mutlaka damar içi yoldan uygulanmalıdır.

Hastaya ayrıca tedavi başlar başlamaz 48 saat süre ile kortizon tedavisi verilmesi işitme kaybı başta olmak üzere norölojik sekelleri önlemede etkilidir. Hastalarda beyin ödemi, şok gibi problemlerin bulunabileceği unutulmamalı ve bunlara yönelik destek tedavisi de sağlanmalıdır.

Seyir

Akut bakteriyel menenjitte erken dönemde nöbet geçirme (tek bir bölgede olanlar ve 4 günden sonra ortaya çıkanlar kötü seyir belirtisidir), şok, subdural koleksiyon (beyin zarlarından dura zarı altında sıvı birikmesi), beyin ödemi (beyin içinde yaygın sıvı toplanması); ve geç dönemde hidrosefali (beyin boşluklarında sıvı toplanması ve kafada büyüme), öğrenme güçlüğü, sara hastalığı, felçler, istem dışı hareketler ve özellikle hastaların yaklaşık %20’sinde işitme kaybı görülebilir. Ayrıca tedavideki gelişmelere rağmen hastaların yaklaşık %10’u kaybedilmektedir.

 

 

Yorum yapın