Meslek Hastalıkları
- Akciğerle ilgili olan Hastalıklar
İş yerinde solunan gaz ve partiküllerin akciğerde yaptığı hastalıklardır. İnorganik tozlara bağlı olan akciğer hastalıklarına pnömokonyozis denir.
Risk Faktörleri
İş yeri korunma önlemlerinin yetersizliği, sigara içimi, astım gibi bazı akciğer hastalıklan, kişinin doğup büyüdüğü ortamda doğal olarak bulunan bazı minerallere maruz kalması (örneğin ülkemizde asbest ve erionit fibröz zeolit)çok önemli sağlık sorunu yapan çevresel nedenlerdir) ve genetik yatkınlık önemli risk faktörleridir. Ülkemizde günümüzde meslek hastalıkları daha çok küçük işletmelerde kontrolsüz çalışan kişilerde görülmektedir.
Belirti ve Bulgular
Hafif bir gribal enfeksiyon benzeri durumdan, çok ağır solunum yetmezliği tablosuna kadar farklı belirti ve bulgular görülebilir. Aşağıdaki listede sık görülen mesleksel akciğer hastalıklarından bazıları görülmektedir. Bazı etkenler kansere yol açabilir.
Sık Görülen Mesleksel Akciğer Hastalıkları
Organik tozlara bağlı olanlar:
- Bissinozis (Tekstil işçilerinde görülür)
- Mesleksel astım (fırıncılar, plastik endüstrisi, boyacılar, tahıl tozu vs)
- Aşırı duyarlılık pnömonileri (çiftçi akciğeri, kuş besleyenlerin hastalığı vs) inorganik tozlara bağlı olanlar:
- Antrakozis (kömür madeni işçileri hastalığı)
- Silikozis (madencilik ve tünel işçileri)
- Asbestozis (asbest endüstrisi işçileri ve ülkemizde bölgelerde çevresel olarak)
- Stannozis (kalay işçileri)
- Talkozis (lastik endüstrisi)
Sık görülen mesleksel akciğer hastalıklarından bazıları ve bazı etkenler kansere neden olabilir;
a. Organik tozlara bağlı olanlar: Bissinozis (Tekstil işçilerinde görülür)
Mesleksel astım (fırıncılar, plastik endüstrisi, boyacılar, tahıl tozu vs)
Aşırı duyarlılık pnömonileri (çiftçi akciğeri, kuş besleyenlerin hastalığı vs)
b. İnorganik tozlara bağlı olanlar: Antrakozis (kömür madeni işçileri hastalığı) Silikozis (madencilik ve tünel işçileri) Asbestozis (asbest endüstrisi işçileri ve ülkemizde
bazı bölgelerde çevresel olarak) Stannozis (kalay işçileri) Talkozis (lastik endüstrisi)
yetmezliği tablosuna kadar farklı belirti ve bulgular görülebilir.
Tanı
Ayrıntılı çevresel ve mesleksel öykü ile bazı tanısal testlerden yararlanılır. Akciğer grafısi ve bilgisayarlı tomografisi, solunum fonksiyon testleri, egzersiz testleri, bronkoskopi ve biopsi yapılabilir. Kanda bazı maddelere karşı oluşan antikor düzeylerine bakılabilir. Özellikle tazminat gerektiren durumlarda akciğer biopsisi ile hastalık yapan mesleki etkenin gösterilmesi gerekebilir.
Tedavi
Etkenle temasın kesilmesi gerekir. Buna yönelik iş yerine özel güvenlik önlemleri alınmalıdır. Meslek değiştirme gerekebilir. Riskli iş yerlerinde çalışanlar sigarayı kesinlikle içmemelidir.
Seyir
Etkene ve yaptığı hastalığa göre değişir.