Orbita göz küresinin, göz hareketini sağlayan kasların ve çevresindeki yağ dokusunun bulunduğu kemik yapıdır. Orbital tümörler, damarsal (vasküler), göz yaşı bezine ait olanlar (lakrimal), sinir dokusuna ait olanlar (nöral) ve diğer tümörler olmak üzere dört grupta incelenebilir.
1-) Vasküler Tümörler
a-Kapiller hemanjiom
Yaş
Çocukluk çağında orbita ve çevresinin en sık görülen tümörüdür. Klinik önemi olmayan küçük bir kitle veya görme azalmasına, şekil bozukluğuna yol açan büyük bir kitle şeklinde görülebilir.
Belirti ve Bulgular
Genellikle, doğumdan hemen sonra ya da ilk bir yıl içerisinde teşhis edilir. Göz kapakları üzerinde koyu mavi-pembe renkte, çocuğun ağlaması ile belirginleşen, renk değiştirebilen bir kitle olarak görülür. Vücudun diğer bölgelerinde de hemanjiomlar olabileceği için ayrıntılı sistemik muayene gereklidir.
Tanı, Tedavi ve Seyir
Bebek bir yaşına gelinceye kadar genellikle kendisi geriler. Ancak, kanayabililir veya enfekte olabilir. Kalp yetmezliği, kansızlık ve kemik anormalliklerinin de eşlik ettiği bazı sendromların bir parçası da olabilir. Hemanjiomun sınırlarının belirlenmesi için bilgisayarlı tomografi (BT) istenebilir. Eğer, kapağın düşmesine yol açıyor, görmeyi engelliyorsa gerilemesi beklenmeden tedavi edilmelidir.
Yaranın içine steroid enjeksiyonu, sistemik (ağız ya da damar yolundan) steroid uygul-ması, cerrahi ve radyoterapi (ışın tedavisi) gibi tedavi seçenekleri vardır. Günümüzde en çok tercih edileni, steroid enjeksiyonudur.
b-Kavernöz Hemanjiom
Yaş
Erişkinlerde en sık rastlanılan iyi huylu orbita tümörüdür. Kadınlarda ve göz kasları arasında daha sık görülmektedir. Genellikle 40-50 yaş arasında ortaya çıkar. Belirti ve Bulgular:
En sık belirtisi bir gözün yavaş yavaş öne doğru büyümesidir. Ancak, görme sinirine baskı yaparak görmenin azalmasına veya kas hareketlerini engelleyerek çift görmeye de yol açabilir.
Tanı ve Tedavi
Bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile tümörün yerleşimi ve sınırları belirlenmelidir. Tedavisi cerrahidir.
c-Lenfanjiom
İyi huylu damarsal anomalilerdir.
Yaş
Genellikle çocukluk çağında ortaya çıkar.
Belirti ve Bulgular
Kliniği hemanjiomunkine benzer. Özellikle çocuklarda, ağlama sırasında rengi koyulaşır ve daha belirgin hale gelir.
Tedavi ve seyir
Cerrahidir. Ancak bu tümörün sınırları çok belirgin olmadığı için tamamen çıkartılması çoğu kez mümkün olmamaktadır.
2-) Gözyaşı bezi Tümörleri
İyi huylu ya da kötü huylu olabilir.
Yaş
Genellikle 40 yaş sonrasında görülür.
Belirti ve Bulgular
Ağrı, göz harketlerinde kısıtlılık, çift görme, göz küresinin aşağı ve içe doğru yer değiştirmesi gibi belirti ve bulgular gösterir.
Tanı ve Tedavi
BT ya da MRG ile tümörün yeri belirlendikten sonra gerekirse biyopsi alınır. Biyopsi sonucuna göre cerrahi uygulanır. Tedaviye duruma göre kemoterapi (ilaç tedavisi) ya da radyoterapi (ışın tedavisi) eklenebilir.
3-) Nöral Tümörler
Görme sinirinden gelişen tümörlerdir.
Yaş
Tipine göre çocukluk çağında ya da orta yaşlarda görülebilir.
Belirti ve Bulgular
Görme azlığı, göz küresinin öne doğru itilmesi, görme sinirine bası gibi belirti ve bulgular görülür.
Tanı ve Tedavi
Tümörün, BT ya da MRG ile gösterilmesi gereklidir. Klinik bulgulara ve tümörün tipine göre hasta izlenebilir veya gerekirse cerrahi veya diğer tedavi seçeneklerine yönelinebilir.
4-) Diğer Tümörler
a-Lenfoma:
Genellikle orta-ileri yaş grubunda ağnsız orbital kitle olarak kendini gösterir. Mutlaka sistemik (vücudun diğer bölümlerinde) tarama yapılarak sistemik lenfomanın eşlik edip etmediği saptanmalıdır.
Tedavi radyoterapi, kemoterapi ya da ikisinin kombinasyonudur.
b-Rabdomyosarkom:
Yaş
Çocuklarda en sık görülen birincil kötü huylu orbita tümörü ve en sık rastlanılan yumuşak doku tümörüdür.
Belirti ve Bulgular
Klinikte en sık, göz küresinin günler, haftalar gibi çok kısa bir süre içinde öne doğru büyümesi ile karakterizedir.
Tanı, Tedavi ve Seyir
Çok hızlı bir şekilde büyüyüp akciğer ve kemiklere yayılabilir. Sistemik yayılımın olup olmadığının anlaşılması için vücut taramasının yapılması gereklidir. Cerrahi, radyoterapi, kemoterapi tedavi seçenekleri arasındadır.
Seyir, tümörün tipine ve orbita ile sınırlı kalıp kalmamasına bağlı olarak değişir.
5-)Metastatik (vücudun diğer bölümlerinden yayılan) tümörler
Çocuklarda nöroblastom, Ewing sarkom gibi kemik tümörleri, kloroma (lösemi) vb. tümörler orbital yayılım gösterebilir.
Erişkinlerde ise meme, akciğer, prostat, cilt, gastrointestinal (mide-bağırsak sistemi) sistem, böbrek ve sinüs kanserleri orbitayı tutabilir.