Pankreas kanseri, kansere bağlı ölümlerin önemli nedenlerindendir.
Yaş ve Cinsiyet
Ortalama görülme yaşı 60’dır; erkeklerde kadınlardan daha sık olarak görülmektedir.
Belirti ve Bulgular
Pankreas kanseri erken dönemlerde genellikle sinsi seyirlidir. Klinik belirti ve bulgular tümörün yerleşim yerine göre değişir. Pankreas başına yerleşmiş tümörlerin en önemli belirtisi sarılıktır. Sarılık pankreas başındaki kitlenin safra yollarına bası yapması ve safra kanalını tıkaması sonucu oluşur, viral hepatitlerle bağlantılı değildir. Bulaşıcı bir hastalık değildir.
Pankreas kanserinin diğer belirtileri; kilo kaybı, halsizlik, iştahsızlık, karın ağrısı ve sırt ağrısıdır. Hastalar bazen safra yollarındaki tıkanıklığa bağlı gelişen enfeksiyon ya da akut pankreatit belirtileriyle de başvurabilirler. Başvuru zamanında hastalık ileri dönemlere ulaşmış olabilir ve bu durumda hastalığın etkilediği diğer organlara ait belirtiler de belirebilir.
Tanı
Pankreas kanseri tanısında fizik muayene önemlidir; ancak bazen tamamen normal olabilir. Kan biyokimyası normal olabilir; ancak pankreas başına yerleşen kanserlerde bazı değişiklikler (karaciğer enzimlerinde yükselmeler) görülebilir. Tümörün görüntülenmesi için ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Bazen tümörü görüntülemek ya da safra yollarındaki tıkanıklığı gidermek için perkütan transhepatik kolanjiografı (PTK) (ciltten karaciğere ilerletilen bir iğne ile karaciğer içindeki safra yollarına görüntüleme sağlayacak bir ilaç verilmesi ile görüntü sağlanması; giriş yerinden ince kataterler de ilerletilerek tıkanıklığın açılması sağlayabilir) veya endoskpik retrograd kolanjiopankreatografi (ERCP) (ağız yolundan girilerek oniki parmak bağırsağına, buradan da safra yollarına ulaşan bir alet ile safra yollarına görüntüleme sağlayacak bir ilaç verilmesi ile görüntü sağlanması) gerekebilir.
Tedavi
Pankreas kanserlerinin en önemli tedavisi cerrahidir. Cerrahide kanserin bulunduğu pankreas bölümünün çıkarılması hedeflenir. Pankreas başı kanserlerinde; pankreas başı, on iki parmak bağırsağı ve safra yollarını içine alan geniş bir cerrahi uygulanması gerekir. Cerrahideki ilerlemelerle birlikte günümüzde sık ve güvenle uygulanabilen bir ameliyat olmasına rağmen ameliyat sonrasında bazı istenmeyen etkilerin gelişebileceği göz ardı edilmemelidir. Görülme sıklığı nadir olsa da, bazen ölüm de gelişebilmektedir. İleri evre hastalık durumunda hastanın ağızdan beslenmesini sağlamak ya da sarılığı ortadan kaldırmak amacıyla da cerrahi uygulanabilir. Kemoterapi (ilaç tedavisi) ve radyoterapi (ışın tedavisi) yardımcı tedavi yöntemleridir.
Seyir
Pankreas kanserlerinin seyri genellikle kötüdür. Cerrahi tedavi sonrası 5 yıllık sağ kalım %10’dur.