Saç Dökülmesi (Alopesi) :
Saçlar toplumda hem sosyal hem de kültürel açıdan oldukça önem taşırlar. Bu nedenle saç dökülmeleri kişileri en sık dermatoloğa (cilt hastalıkları uzmanı) getiren hastalıklardır. Saç dökülmesinde normal fizyolojik dökülmeler dışında pek çok etken rol oynamaktadır.
Saçın normal döngüsü; büyüme, dinlenme ve dökülme olmak üzere 3 ana evreden oluşur. Saçlı derideki saçların %90’ı büyüme (anagen evre) evresindeyken geri kalan %10’u dinlenme evresindedir (telogen evre). Dinlenme evresi sonunda saçlar dökülür.
Büyüme evresi 2-6 yıl, dinlenme evresi ise 2-3 ay sürer. Dökülme sonrası aynı kıl kökünden yeni saç büyümeye başlar ve döngü bu şekilde tekrarlanır. Saç bir ayda yaklaşık 1 cm uzar.Saçlı deride ortalama olarak 90 000-140 000 saç bulunur. Saç dökülmelerinin büyük çoğunluğu normal saç döngüsü sonrasında oluşan dökülmelerdir ve bu nedenle günde 50-100 adet saç dökülmesi normal kabul edilmektedir.
Bunun dışındaki saç dökülmelerinin birçok nedeni vardır. Saça uygulanan bazı kimyasal maddeler saçın yapısını bozarak dökülmelere neden olabilir. Bunun yanı sıra saçı gerdirerek yapılan atkuyrukları, saç örgüleri de o bölgelerde yerel dökülmelere yol açabilir. Saçın çok sık fırçalanması veya taranması, ıslakken taranması veya havlu ile aşırı kurulanması, ıslakken daha hassas olan saçın kırılmasına ve dökülmesine neden olabilmektedir.
Gebelik, stres, ateşli hastalıklar, geçirilmiş operasyonlar, ciddi enfeksiyonlar, tiroid bezi hastalıkları, doğum kontrol hapları ve bazı ilaçlar, kemoterapi, diyetle yetersiz protein alımı, demir eksikliği, ve süreğen (kronik) hastalıklar saçların hızlıca dinlenme fazına geçmesine ya da dinlenme fazındaki saç oranının artmasına neden olarak geçici saç dökülmesine yol açabilmektedirler. Bu tip saç dökülmeleri telogen efluvium olarak bilinir.
Alopesi areata, her yaşta görülebilen bir saç dökülmesi tipidir. Bu tip saç dökülmesinde genellikle bölgesel olarak dökülen saçlar madeni para büyüklüğünde, yuvarlak saçsız alanlara neden olur. Nadir olarak saçların tamamında dökülme görülebilir. Sebebi tam olarak bilinemeyen bu saç dökülmesinin stresle ve bazı hastalıklarla ilişkisi bulunmaktadır.
Androgenetik alopesi, özellikle genetik yatkınlığı olan bireylerde görülen bir saç dökülmesi tipidir. Erkeklerde kadınlardan daha sık görülmektedir. Kozmetik olarak en sık yakınmaya neden olan bu alopeside saçlı derinin ön ve tepe bölgesindeki saçlarda incelme oluşur. Genellikle ergenlik döneminden sonra başlayan bu dökülmede etken kıl foliküllerinin androjen hormonuna artmış hassasiyetidir. Kadınlarda bazı hormonal bozukluklar bu tip dökülmelere yol açabilmektedir. Ancak ailesinde benzer problemi olan kadınlarda herhangi bir organik neden olmaksızın bu dökülmeler olabilmektedir.
Nadir olarak bazı genetik hastalıklar da saç dökülmesine neden olabilirler.
Tanı:
Saç dökülmesinin tanısı çoğunlukla öykü ve klinik ile konulabilmektedir. Ancak bazı durumlarda, saçlı deride saçlar çekilerek elde edilen kıllar mikroskop altında incelenelerek dökülen saçın evresi değerlendirilebilir.
Tedavi:
Geçici olan saç dökülmelerinde tedaviye gerek yoktur. Ancak eğer bu dökülmeye neden olan bir etken varsa, demir eksikliği, tiroid hastalıkları gibi, bunun düzeltilip tedavi edilmesi gerekmektedir.
Alopesi areata‘da saçlar çoğunlukla kendiliğinden geri gelir. Ancak bazı durumlarda doktor kontrolünde kullanılan kremler veya ağızdan alınan ilaçlar uygulanmaktadır. Bu tedavi seçenekleri arasında dıştan sürülen kortizonlu kremler, topikal antralin, topikal minoksidil sayılabilir.
Androgenetik alopeside, çok etkili bir tedavi ne yazik ki bulunmamaktadır. Ancak belli tiplerinde bazı tedaviler faydalı olabilmektedir.