Sintigrafi Nasıl Çekilir ?

Sintigrafi nükleer tıp görüntülemelerine verilen özel bir isimdir. Sintilasyon ve grafi kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir. Nükleer tıp uygulamalarının tümü hastaya radyoaktif madde verilerek yapılmaktadır. Ancak hastaların aldıkları radyasyon dozu düşük düzeyde olup, izin verilen sınırlar dahilindedir.
Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse, hemen hemen tüm tanısal nükleer tıp uygulamaları için hastanın aldığı radyasyon dozunun Avrupa-Amerika arası tek yön uçak yolculuğunda bir yolcunun alacağı radyasyon dozuyla yaklaşık eş düzeyde olduğu söylenebilir.

Sintigrafi Nasıl Çekilir?
Sintigrafi Nasıl Çekilir?

Akciğer Perfüzyon Ventilasyon Sintigrafisi

Akciğer perfüzyon ve ventilasyon sintigrafisi akciğerin kanlanma ve havalanma bozukluklarının değerlendirilmesinde önemli bilgiler vermektedir. Sıklıkla acil bir tedavi gerektiren ve akciğer damarlarında pıhtı oluşumu nedeniyle kanlamanın bozulmasına yol açan pulmoner tromboemboli tanısında ve tedavisinin planlanmasında büyük rol oynamaktadır.

Ayrıca; çeşitli nedenlere bağlı akciğerinin bir kısmının alınması planlanan hastalarda cerrahi sonrası kalan akciğer dokusunun işleyişinin yeterli düzeyde olup olmayacağının belirlenmesi için de akciğer perfüzyon sintigrafisi uygulanmaktadır.

Akciğer perfüzyon ventilasyon sintigrafısi 2 aşamadan oluşur:

Genellikle 1. aşama olan perfüzyon sintigrafısinde kol damarından madde enjeksiyonunu takiben görüntüleme yapılır. Görüntüleme için herhangi bir ön hazırlık gerekmemektedir. Gerekli görülen hastalarda tetkikin 2. aşaması olan ventilasyon sintigrafisi yapılır. Bunun için radyoaktif madde hastaya ağıza alınan bir plastik tüp yardımıyla soluk yoluyla verilir ve ardından görüntüleme yapılır.

Beyin Sintigrafisi

Beyin sintigrafısi bazı nörolojik hastalıkların (epilepsi, demans, serebrovasküler hastalık gibi) beyinde oluşturdukları işlevsel değişikliklerin tanınmasına olanak tanıyan bir görüntüleme yöntemidir. Ayrıca daha nadir olmakla birlikte, organ vericiliği olasılığı bulunan ve beyin ölümü gerçekleştiği düşünülen hastalarda, beyin ölümünün teyidi amacıyla da tercih edilmektedir.
Tetkik için açlık gerekli değildir. Beyin sintigrafi için kol damarından yapılacak enjeksiyon sonrası bir süre bekledikten sonra tetkik başlar. Bütün tetkik süresince pozisyon değiştirilmez. Epilepsi (sara) hastaları için özel şartlarda beyin sintigrafisi yapılabilir.

Böbrek Sintigrafisi

Böbrekler yapısal olarak “korteks” olarak adlandırılan bir dışta kalan kesim (korteks) ve büyük bir kısmında idrar toplayan küçük kanallar havuzcukların bulunduğu temel yapıdan (medulla) oluşur. Böbreğin kanı süzme ve idrar oluşturma işlevi yapan temel birimi damarcıklardan oluşan ağ görünümündeki yapılar (glomerül) ve bununla bağlantılı olarak oluşan idrarı toplayan küçük kanallar kompleksidir.
Böbrek sintigrafisi ile değişik radyoaktif maddeler kullanılarak böbreğin korteksinin yapısal değişiklikleri ve işleyiş bozuklukları ile birlikte böbreklerin kanlanması ve idrarı oluşturup boşaltma işlevi de değerlendirilebilmektedir. Böbrek sintigrafileri genel olarak araştırılan böbrek işlevinin görüntülenmesi için verilen radyoaktif madde isimleriyle anılmaktadır.

Örnek vermek gerekirse DMSA böbrek sintigrafisin-de DMSA hastaya bu tetkik için verilen madde adından gelmektedir. Aşağıda değişik böbrek işlevlerinin değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılan böbrek sintigrafilerinden ayrıntılı olarak bahsedilecektir.

DTPA veya MAG3 Böbrek sintigrafisi

DTPA veya MAG3 böbrek sintigrafisi, böbreklerin özellikle işleyiş bozukluklarının tanınmasında rol oynayan görüntüleme yöntemleridir. Bu tetkiklerle böbrek toplayıcı sistemlerinde genişleme ve idrar yollarındaki darlıklarla ilişkili (U-P / U-V darlık) doğuştan veya sonradan olan çeşitli hastalık ve klinik durumlarda ve ayrıca böbrek nakilleri sonrası böbrek işleyişinin değerlendirilmesinde önemli bilgiler alınmaktadır.

Tetkik için açlık gerekli değildir ancak tetkik öncesi bol su içilmesi gerekmektedir. DTPA veya MAG3 böbrek sintigrafısi yapılırken genellikle kol damarından enjeksiyon yapılır ve hasta kamera altında yaklaşık yarım saat kadar takip edilir.

Galyum Sintigrafisi

Galyum sintigrafisi lenfoma, Hodgkin hastalığı gibi bazı onkolojik hastalıklarda hastalığın yaygınlığının ve tedavi yanıtının belirlenmesinde kullanılabildiği gibi daha nadir olarak enfeksiyon odaklarının tespitinde de tercih edilebilmektedir. Tetkik için açlık gerekli değildir.Galyum sintigrafisi için kol damarından bir enjeksiyonu takiben 48saat sonra görüntüleme yapılır. Gerekirse geç görüntüleme (72. saat ve/veya 7. gün) yapılabilir. Bazı hastalarda reçeteyle verilecek bir ilaçla bağırsak temizliği yapılması istenebilir.

Gastrointestinal Sistem Kanama Sintigrafisi:

Gastrointestinal kanama sintigrafısi, karın içinde olan kanama odağının tespitine yönelik olarak genellikle acil durumdaki hastalara uygulanan bir görüntüleme tetkikidir. Tetkik için açlık şartı budur.Uygulanacak metoda bağlı olarak değişebilmekle birlikte hastadan alınan kan radyoaktif madde ile işaretlenip hastaya geri verilerek veya doğrudan kan alınmaksızın kol damarına madde enjekte edilerek yaklaşık 1 saatlik görüntüleme yapılmaktadır. Bunu takiben gerekli hallerde 4. ve 24. saatlerde geç dönem görüntülemeler de yapılabilmektedir.

Gastroözofajiyal Reflü Sintigrafisi

Gastroözegajiyal reflü sintigrafısi mideden yemek borusuna mide içeriğinin geri kaçışı olarak tanımlanan gastroözefajiyal reflünün tanısı için özellikle çocukluk yaş grubunda tercih edilen bir görüntüleme yöntemidir. Tetkik için 4 saat açlık gereklidir. Çok küçük bebeklerde en azından 2 saatlik açlık yeterli olabilmektedir. Bebekler için bir küçük kutu süt veya portakal suyu ile bir biberon bulundurulması gerekmektedir. Hasta gerekli ilaç konulan sütü içtikten sonra 45 dakika-1 saat kamera altında yatacak ve filmi çekilecektir.

Hepatobiliyer Sistem Sintigrafisi

Hepatobiliyer sintigrafi karaciğer ve safra yollarının işleyiş bozukluklarını değerlendirmek amacıyla uygulanan bir görüntüleme yöntemidir. Genellikle bebeklik ve çocukluk çağındaki hastalarda safra yollarının doğuştan gelişim anormalliklerinin ve buna benzer bazı hastalık ve klinik durumların (biliyer atrezi, neonatal hepatit, uzamış sarılık vb) değerlendirilmesi ile erişkin hasta grubunda safra kesesinin iltihabi hastalıkları (kolesistit) veya çeşitli nedenlerle işleyiş bozukluklarının gösterilmesinde tercih edilmektedir.

Tetkik için 4 saat açlık gereklidir. Çok küçük çocuk ve bebeklerde 2 saat açlık da yeterlidir. Bebeklerin tetkikten 1 hafta önce nükleer tıp doktorunun reçeteyle vereceği ilacı kullanması istenebilir.
Hepatobiliyer sintigrafi için kol damarından yapılacak enjeksiyon sonrası 1 saat süresince görüntü alınır. Tetkikin bundan sonraki aşamalarında beslenmeyi takiben 4. saatte ve gerekli görüldüğünde 24. saatte de kısa süreli geç görüntülemeler yapılabilmektedir.

Kalp (miyokard perfüzyon) Sintigrafisi

Miyokard perfüzyon sintigrafısi kalp kasının kanlanmasında bir sorun olup olmadığını araştırmak üzere yapılır. Kalp kası koroner damarlar denilen özel damarlar aracılığı ile beslenir. Eğer koroner arter hastalığı sonucu koroner damarlar daralır veya tıkanırsa kalp yeterli oksijeni alamaz. Bu durum hiçbir şikayete yol açmayabilir veya göğüs ağrısı oluşabilir.
Stres istirahat miyokard sintigrafisi; kalbin kanlanmasını stres altında (örneğin; egzersiz yaparken) ve istirahat durumunda olmak üzere iki ayrı durumda ölçebilen bir incelemedir.

Bu durumlarda incelemeyi yapabilmek için az bir miktar radyoaktivite verilecek ve ardından göğsün etrafında dönen ve gama kamera olarak adlandırılan bir araç ile kalbin görüntüleri alınacaktır. Bu görüntüleme işlemi “Myokard Perfüzyon SPECT” olarak adlandırılır. Bu görüntüler stres ve istirahat sırasında kalp kan akımını kıyaslama imkanı verecektir. İstirahat çalışması bazen stres çalışması ile aynı günde, bazen de ayn bir günde yapılır.

Stres testi

Bisiklet çevirme veya yürüme bandında yürüme şeklinde stres testi yapılır. Bunu yapamayacak durumda olan hastalara, kalbi hızlandırmak için egzersizi taklit edebilecek ilaçlar (dipiridamol, dobutamin gibi) verilerek stres testi yapılır. Strese başlamadan önce göğüs kafesine minik elektrodlar takılır. Bu stres sırasında kalp ritmini izlemeye yarayan EKG çekilmesini sağlar.
Yapılacak egzersiz başlangıçta kolaydır. İlerleyen dakikalarda biraz zorlaşır, zorlaştıkça kalp hızı ve kan basıncı yükselir.

Bu çok normaldir. Egzersiz yapıldığı sürece EKG ve kan basıncı sürekli takip edilir. Stres testi süresince herhangi bir şikayet olursa ilgili kişiye bildirilir. Stres testinin bitmesine yakın veya bitmesinden kısa bir süre sonra damar yolundan düşük miktarda radyoaktif madde verilir. Bu radyoaktivite kalp kasının kanlanması oranında kalpte tutulacaktır. Stres görüntüleri radyoaktivite verilmesinden 5-30 dakika sonra alınır. Görüntüleme 15-20 dakika sürer.

İstirahat testi

Eğer stres çalışmasında radyoaktivite olarak Talyum-201 kullanıldı ise; istirahat çalışması için ikinci bir enjeksiyona gerek yoktur ve stres çalışmasından 3-4 saat sonra tekrar kalbin görüntüleri alınır. Eğer stres için Tc-99m-MIBI kullanıldı ise; istirahat çalışması için ayn bir enjeksiyona gerek vardır. Bu, stresle aynı veya ayrı günlerde yapılır ve enjeksiyondan yaklaşık 0.5-1 saat sonra görüntü alınır.

Miyokard perfüzyon sintigrafisi öncesinde bilinmesi gerekenler: Tetkike rahat bir kıyafetle gelinir. Eğer egzersiz yapılması istenmişse mutlaka spor pabuç ve spor kıyafet ile gelinir. Tetkik öncesi kesilmesi istenen ilaçlar bildirilen süre boyunca kesilir. Kalp görüntülemesi için verilen radyoaktif madde bir süre sonra kendi kendine yok olur, ayrıca vücudun normal fonksiyonları ile atılır. Tetkik sonrası bol sıvı içmek maddenin atılımını kolaylaştırır.
Stres ve istirahat görüntülemeleri esnasında hareketsiz yatılmalıdır. Hareket etmek görüntü kalitesini bozar ve yanlış yorumlamaya yol açar. Tetkik bittikten sonra normal aktiviteye devam edilir. Tetkik nedeni ile geçici olarak kesilmiş olan ilaçlara tekrar başlanır.

Kemik Sintigrafisi

Kemik sintigrafisi ile en sık olarak kanser hastalarında kemiğe yayılımın(metastaz) olup olmadığı araştırılmaktadır. Aynı zamanda kemikte gelişen enfeksiyonların (osteomyelit), diğer yöntemlerle tanınması güç olan kınk ve yaralanmaların tespitinde ve cerrahi olarak yerleştirilen kemik parçalarının (kemik grefti) canlılığının değerlendirilmesi gibi değişik kullanım alanları da mevcuttur. Tetkik için açlık gerekli değildir.
Kemik sintigrafısi yapılırken genellikle kol damarından enjeksiyon yapılır. Tetkikin yapılış nedenine bağlı olarak enjeksiyon bazı durumlarda görüntü alınacak kamera altında yapılıp, ilgili vücut bölgesinden kısa süreli görüntüler alınmaya başlanır. Daha sonra belirlenen saatte tetkikin diğer aşaması olan tüm vücut görüntüleme gerçekleştirilir. Bu arada bol sıvı (en azından 1.5-2 İt) alınması ve sık sık tuvalete gidilmesi gereklidir. Verilen ilacın kemikte birikmesi için enjeksiyon ve çekim arasında en az 2-4 saat geçmesi gerekmektedir. Gerekli hallerde enjeksiyondan 24 saat sonra ek görüntüleme yapılabilmektedir

Lakrimal Kanal (Dakriyosintigrafi) Sintigrafisi

Dakriyosintigrafı göz yaşı kanalının tıkanıklıklarının tespitinde yarar sağlayan bir görüntüleme yöntemidir. Tetkik için herhangi bir ön hazırlık gerekmemektedir. Radyoaktif madde her iki alt göz kapağına damlatılır damlatılmaz 20 dakika süresince görüntüleme yapılmaktadır.

Lenfatik Dolaşım Sintigrafisi

Lenfosintigrafi lenfatik dolaşım sistemindeki bozuklukların tesbitinde yararlı bilgiler sağlayan bir görüntüleme yöntemidir. Tetkik için herhangi bir ön hazırlık gerekmemektedir. İlgilenilen lenfatik dolaşım bölgesinden (ayak veya eller) ciltaltı enjeksiyonla radyoaktif madde enjeksiyonu ile eş zamanlı görüntülemelere ek olarak gerekli durumlarda 2, 4 ve 24. saatlerde görüntülemeler yapılmaktadır.

Mide Boşalım Sintigrafisi

Mide boşalma ısi mide işleyişini bozan diabet gibi hastalıklarda mideden besinlerin boşalma hızının değerlendirilmesi amacıyla uygula- | nan bir görüntüleme yöntemidir.
Tetkik için en azından 4 saatlik açlık gerekmektedir. Hastaların tetkik için getirmeleri gereken besin maddeleri listesi nükleer tıp bölümü tarafından randevu sırasında belirtilmektedir. Radyoaktif madde karıştırılmış besin hasta tarafından yenilir yenilmez 90 dakika süresince kamera altında görüntüleme yapılmaktadır.

Meckel Divertikülü Sintigrafisi

Meckel divertikülü, doğuştan bir anormallik sonucu doğum öncesi dönemde gerileyip kaybolması gereken bağırsağa ait bir yapının doğum sonrası hayatta da varlığını devam ettirip hastada şikayetler oluşturmasıyla tanınan bir klinik tablodur. Meckel sintigrafisi bu yapının var olup olmadığının araştırılması amacıyla yapılmaktadır. Hastalara mümkünse 4 saat açlık önerilir. Kol damarından madde enjeksiyonunu takiben 40 dakikalık görüntüleme yapılmaktadır.

MIBG Sintigrafisi

Mibg sintigrafısi nöroblastom ve feokromasitoma gibi bazı onkolojik hastalıkların yaygınlığının belirlenmesi ve tedavi cevabının değerlendirilmesine olanak tanıyan bir görüntüleme tetkikidir. Tetkik için açlık gerekli değildir.
Tiroid bezinin korunması için tetkikten 3 gün önce önerilen dozda LUGOL solüsyonu içilmeye başlanması ve 7-10 gün kullanmaya devam edilmesi gerekmektedir. Bu tiroid bezinin fonksiyonlarının zarar örmemesi için çok önemlidir. Ayrıca varsa kullanmakta olan bazı ilaçlar çalışmadan önce belirli bir süre kesilmelidir.
MIBG sintigrafısi için kol damarından bir enjeksiyonu takiben 24. ve 48. saatlerde iki ayrı gün görüntüleme yapılır.

Paratiroid Sintigrafisi

Paratiroid sintigrafisi, paratiroid bezlerinin işleyiş bozukluklarının (hiperparatiroidizm, paratiroid adenomu/hiperplazisi) tespitinde yararlı olan bir görüntüleme yöntemidir. Tetkik için açlık gerekmemektedir.
Paratiroid sintigrafisi için kol damarından enjeksiyon sonrası 20 dakika beklendikten sonra ilk görüntüleme yapılır. Bu görüntülemeyi takiben 2. ve gerekli hallerde daha geç görüntülemeler yapılabilmektedir.

Sentinel Lenf Nodu Sintigrafisi

Ccerrahi gama prob kullanımı: Sentinel lenf nodu sintigrafısi tümörün ilkyayılma olasılığı olan lenf bezi olarak tanımlanan sentinel lenf nodunun görüntülenmesi esasına dayanmaktadır. Tesbit edilen lenf bezi cerrahi sırasında gama prob olarak adlandırılan portatif bir detektör tarafından tesbit edilip kolaylıkla çıkartabilmektedir.

Tetkik için özel bir hazırlık gerekmemektedir.
Radyoaktif madde enjeksiyonu tümör cinsine göre farklılık göstermekle birlikte genel olarak tümörünğu vücut bölgesinin ciltiçine yapılmaktadır. Enjeksiyonu takiben görüntüleme yapılmakta ve yeri tesbit edilen lenf nodu cilt üzerinden işaretlenmektedir.

Somatostatin Reseptör (Octreotide Sintigrafisi) Sintigrafisi

Somatostatin reseptör sintigrafısi (oetreotide sintigrafisi) bazı onkolojikıkların (nöroendokrin tümörler, karsinoid vb) tanısı ve yaygınlığının belirlenmesinde yardımcı olan bir görüntüleme yöntemidir. Tetkik için özel bir hazırlığa gerek yoktur. Ancak bazı ilaçların kullanımının kesilmesi gerekmektedir. Kol damarından madde enjeksiyonu sonrası 4. saatte ve 24. saatte görüntüleme yapılmaktadır.

Testis Sintigrafisi

Testis sintigrafisi testislerin kanlanmasının bozulduğu bir klinik tablo olan testis torsiyonu ile testis enfeksiyonunun ayırıcı tanısında kullanılan acil nükleer tıp uygulamalarındandır. Hastaya radyoaktif madde kol damarından enjeksiyonla verilir ve görüntüleme yapı-lır.Tetkik için bir ön hazırlık gerekmemektedir.

Tiroid: Tiroid Sintigrafisi: Tiroid bezinin işleyişini değerlendirmek amacıyla uygulanan bir görüntüleme yöntemidir. Tiroid bezinin başta nodüller (nodüler guatr) olmak üzere her türlü işleyiş bozukluğunda tercih edilen bir tanı yöntemidir. Tetkik için açlık gerekli değildir. Tiroid sintigrafisi için kol damarından enjeksiyon sonrası 20 dakika beklendikten sonra görüntüleme yapılır.

Tükürük Bezi Sintigrafisi

Tükrük bezi sintigrafisi tükrük bezlerinin işleyiş bozukluklarının tanısına yardımcı olan bir görüntüleme yöntemidir. Tetkik için 2 saat açlık gerekmektedir. Kol damarından yapılacak enjeksiyon sonrası beklemeden 40 dakikalık görüntüleme yapılmaktadır.

“Sintigrafi Nasıl Çekilir?” üzerine bir yorum

Yorum yapın