Klinik kullanımı
Ekstrasellüler sıvının en büyük katyonudur. Plazma sıvısının her litresindeki inorganik katyonunun 154 mmol’ünün %90’ını oluşturur. Bu yüzden plazma osmolalitesinin yarısından sorumludur. Ekstrasellüler sıvının su dağılımının düzenlenmesinde en büyük rolü oynar.
Referans değerler
Yetişkin / yaşlı : 136 – 145 mEq/L (mmol/L)
Çocuk : 136 – 145 mEq/L (mmol/L)
İnfant : 134 – 150 mEq/L (mmol/L)
Yenidoğan : 134 – 144 mEq/L (mmol/L)
Olası kritik değerler; <120 veya >160 mEq/L
SI ünite dönüşüm katsayısı
x1 = mEq/L
İnterfere edici faktörler
-Yakın zamandaki travma, cerrahi veya şok artan seviyelere neden olur,
-Bazı ilaçlar arttırır: Anabolik steroidler, antibiyotikler, klonidin, kortikosteroidler, antitussifler, laksatifler, metildopa, karbenisilin, östrojenler ve oral kontraseptifler
-Bazı ilaçlar azaltırlar: Karbamazepin, diüretikler, sodyum içermeyen IV sıvılar, sülfanilüre, triamteren, ACE inhibitörleri, haloperidol, heparin, nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID), trisiklik antidepresanlar ve vazopressin.
Yükseldiği durumlar
- İzovolemik hipernatremi
- Diabetes İnsipidus (DI) (nörojenik ve nefrojenik),
- Cilt kaybı (hiperemi).
- Hipervolemik hipernatremi
- İatrojenik (hipernatremik solüsyonların uygulanması),
b.Aşırı mineralokortikoid (Conn’s sendromu, Cushing’s sendromu),
- Tuz alımı.
- Hipovolemik hipernatremi (su ve Na+ kaybı (H2O kayıp>
Na+)
- Böbrek kaybı (diüretik, plikosüria),
- GI, solunumsal, cilt kayıpları,
- Adrenal kayıplar.
Azaldığı durumlar
- Hipotonik hiponatremi
İzovolemik hiponatremi;
- SIADH (ADH nın uygunsuz salınımı sendromu),
- Su intoksikasyonu,
- Böbrek yetersizliği,
- Reset osmostat (kronik aktif TB, carcinomatosis),
- Glukokortikoid eksikliği (hipopituitarism),
- Hipotiroidism,
- Thiazid diüretikleri,
Hipovolemik hiponatremi;
- Böbrek kayıpları,
- Ekstrarenal kayıplar (GI; kusma, diyare),
- Adrenal yetersizlik.
Hipervolemik hiponatremi;
- Kronik kalp yetmezliği,
- Nefrotik sendrom,
- Siroz,
- Gebelik,
- İzotonik Hiponatremi=Normal serum osmolalite
- Psödohiponatremi (artmış serum lipid ve proteinleri),
- İzotonik infüzyon (glukoz, mannitol).
- Hipertonik hiponatremi=Artmış serum osmolalite
a.Hiperglisemi: kan şekerindeki normalin üzerindeki her 100 mg/dl’lik artış plazma Na konsantrasyonunu 1.6 m Eq/L düşürür.
- Hipertonik infüzyonlar (glukoz, mannitol).