Spastik Kolon

İrritabl Kolon Sendromu, Spastik Kolon Hastalığı 

Karın ağrısı ve bağırsak hareketlerinde değişikliklerle karakterize, altta yatan bir hastalık veya organik bulgunun saptanmadığı işlevsel bir hastalıktır. Yakınmalar psikolojik faktörlerle ortaya çıkabilir veya artabilir. Sadece kalın bağırsağı değil diğer sindirim organlarını da ilgilendiren yakınmalar olabilir, diğer işlevsel hastalıklarla birlikte olabilir. Tembel bağırsak hastalığı, sinirsel bağırsak hastalığı veya fonksiyonel bağırsak hastalığı olarak da bilinir. Çok sık görülen bir hastalıktır.

Genel olarak toplumun % 10-20 sinde bu hastalıkla ilgili yakınmalar saptanabilir. Bu hastaların yaklaşık %10-20’si doktora başvurur, kadınların yakınmalar nedeniyle daha çok doktora başvurduğu bildirilmiştir. Tüm dünyada Gastroenteroloji kliniklerine başvuran hastaların %20-50’si irritabl kolon sendromu yakınmaları olan hastalardır. Hastalığın nedeni tam olarak ortaya konmuş değildir. Ancak yapılan araştırmalar bu hastalarda sindirim sistemi hareketlerini düzenleyen sinir hücre aktivitelerinde bazı kısmi değişikliklerin olduğu, bu değişikliklerin hareketlerde yavaşlamaya neden olarak yakınmaların ortaya çıkışım kolaylaştırdığını düşündürmektedir. Ayrıca sindirim hareketleriyle oluşan basınç veya ağrı duyusunu algılamada bir artış olduğu ileri sürülmüştür. Yakınmaların çok belirgin olmayan bazı psikiyatrik durumlarla da ilişkili olduğu belirtilmiştir.

Yaş: Genellikle 35 yaşından sonra yakınmalar başlar.

Cinsiyet: Kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha sık görülür.

Belirti ve Bulgular

En sık görülen yakınma bağırsak hareketleriyle artan, dışkılamayla azalan karın ağrısı yakınmasıdır. Bağırsak hareketlerindeki değişiklik çoğunlukla kabızlık, daha az ishal olarak ortaya çıkabilir. Karında şişkinlik de sık rastlanılan yakınmalardandır. Ayrıca bol sümüksü madde (mukus) içeren dışkılama ve dışkılama sonrası tam boşalamama hissi görülebilir.
Hastalarda ek olarak göğüste yanma, bulantı ve kusma, cinsel sorunlar, sık idrara çıkma veya idrara yaparken tuvalete zor yetişme olabilir. Yakınmalar bayanlarda adet dönemlerinde artabilir. Hastalık, fibromiyalji (kas iskelet sisteminin belli bölgelerinde ağrılarla giden bir hastalık) ile birlikte görülebilir.

Tanı

Tanı, yakınmalar ve klinik bulguların değerlendirilmesi ve gereken hastalarda ek testlerle konabilir.

Aşağıdaki özellikler varsa bu hastalık yoktur denebilir :

1. İleri yaş

2. Yakınmaların kısa süreli veya ani başlangıçlı olması

3. Yakınmaların giderek artması

4. Uykuda oluşan yakınmalar

5. İştahsızlık, kilo kaybı

6. Ateş

7. Makattan kanama

8. Ağrısız ishal

9. Yağlı ishal

10. Kanlı ishal

Kan sayımı (cbc,hemogram), dışkıda parazit ve gizli kan araştırılması, eritrosit sedimentasyon hızı, serum biyokimyası, tiroid testleri yapılabilir. Görüntüleme amaçlı endoskopik olarak kalın bağırsağın bir kısmı veya tamamı incelenebilir, ilaçlı bağırsak filmi çekilebilir. Gereken hastalarda daha ileri testler ayırıcı tanı için yapılabilir.
Kalın bağırsağın iyi huylu veya tümöral diğer hastalıkları, mide ve pankreas hastalıkları, ince bağırsak hastalıkları, tiroid hastalıkları, safra kesesi ve yollarının hastalıkları, psikiyatrik hastalıklar belli başlı ayırıcı tanı gruplarıdır.

Tedavi

Hastanın hastalığı konusunda bilgilendirilerek endişelerinin giderilmesi önemlidir. Bu hastalığın yakınmalar ortaya çıkarmasından başka, ilerleyici bir hastalık olmadığı, başka bir hastalığa dönüşmeyeceği, beklenen hayat süresinde kısalmaya neden olmadığı anlatılmalıdır. Yakınmalar için diyet ve ilaç önerilerinde bulunularak aralıklı takip edilmeli, ilaçlara yanıt vermez veya irritabl kolon sendromu aleyhine bulgular ortaya çıkarsa hasta tekrar değerlendirilmelidir.

İlaç tedavileri

Bağırsak hareketlerini düzenleyici ilaçlar, spazm çözücü ve ağrı giderici ilaçlardır. Bu ilaçlar yanında bol posalı gıdaların alınması, bol sıvı alınması, gaz oluşturan gıdalardan uzak durulması, stresin azaltılarak uyku düzeninin sağlanması önerilir.

Seyir

Hastalık beklenen yaşam süresinde herhangi bir kısalmaya yol açmaz.