Uyuz (Scabies)

Uyuz (Scabies) Hastalığı Nedir, Belirtileri, Bulaşma Yolu ve Tedavisi 

Uyuz (scabies) hastalığı, “Sarkoptes skabie hominis” paraziti tarafından oluşturulan paraziter bir deri hastalığıdır. Parazit insan derisi dışında normal koşullar altında 2-3 gün yaşayabilir. Uyuz, bulaşıcı bir hastalık olup dünyanın her yerinde görülür. Sonbahar ve kış aylarında daha sık görülmektedir. İnsandan insana yakın ilişki ve temizlik koşullarına dikkat etmemekle çoğu kez de aynı yatakta yatmakla ve cinsel yakınlıkla bulaşır. Elbiselerden, yatak çarşaflarından veya havlulardan da geçebilir. Kısa süreli temas (el sıkışma, dans etme gibi) bulaşma için yeterli olmaz. Parazitin alınmasından sonra hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasına kadar geçen süre bir aydan daha kısadır, bazen iki aya kadar da uzayabilir.

Parazit insan derisinde derinin en üst tabakasına (stratum corneum) yerleşip tüneller kazarak hastalığı oluşturur.

Yaş:Her yaşta görülür.

Cinsiyet: Her iki cinsiyette eşit sıklıkta görülür.

Belirti ve Bulgular

Uyuzda hasta yatağa yattıktan sonra ortaya çıkan kaşıntı tipiktir. Kaşıntı organizmaya karşı sonradan gelişmiş hassasiyete bağlıdır. Parazitin vücuda girişinden 3-4 hafta sonra belirir. Erken devrelerinde sadece tünellerin bulunduğu yerlerde kaşıntı olur ve sonra kaşıntı tüm vücuda yayılır. Uyuzda hastalığa özgü ve kaşıntıya bağlı çeşitli lezyonlar görülür. Hastalığa özgü lezyonlar; deride tüneller ve inci tanesi şeklindeki kabarcıklardır. Çıplak gözle bakıldığında çok sayıda deri üzerinde düz veya S şeklinde üzerinde noktalar olan 5-20 mm uzunluğunda, yollar (tünelsillion) görülür. Parazit bu yolun sonundaki inci tanesi şeklindeki kabarcık (vezikül perle) içinde bulunur. Kaşıntıya bağlı olarak kaşıntı izleri, kırmızı kabarcıklar, iltihaplı sivilce, çıban benzeri lezyonlar görülür.

Uyuz lezyonları yetişkinlerde en sık el parmak aralarında, el bileklerinde, dirsek iç yüzünde, dirsek üzerinde, meme başları etrafında, göbek çevresinde, karın alt kısımlarında, genital bölgede, kalçalarda yerleşir. Erkeklerde sünnet derisi üzerinde görülmesi karakteristiktir. Yeni doğanlarda ve çocuklarda lezyonlar tüm vücutta yaygındır. Yetişkinlerin aksine avuç içleri, ayak tabanları, baş ve boyunda da görülür.

Tanı

Gece kaşıntısı, aile veya yakın çevre de kaşınanların olması, lezyonların karakteristik dağılımı, tünel, inci tanesi şeklindeki kabarcıkların saptanması, tünel ve kabarcıktan elde edilen materyalde organizmanın kendisinin, yumurtalarının veya oval koyu kahve renkli fekal (dışkı) materyalin görülmesi ile konur.

Tedavi

Hasta ve yakın çevresindekiler tedavi edilmelidir. Keselenerek yapılan banyodan sonra, Permetrin‘nin losyon formları (Kwellada, Zalvor … vb) bütün vücuda sürülür. İlaç 12-24 saat vücutta tutulur. Elbiseler yıkanır veya kuru temizleme uygulanır. Tedaviden sonra yeniden uyuza yakalanma 24 saat sonra olabilir. Bir hafta sonra eğer bariz tedavi başarısızlığı varsa ikinci tedavi uygulanır. Son zamanlarda İvermectin (Stremectol) tek doz (200 mikrogr/kg) ağızdan kullanılmasından iyi sonuç alındığı bildirilmektedir. İvermectin 15 kg altı çocuklarda ve hamilelerde kullanılmamalıdır.

 

 

Yorum yapın