Akromegali (Dev Hastalığı)

Akromegali (Dev Hastalığı) 

Büyüme hormon fazlalığının neden olduğu bir hastalıktır. Yavaş ilerleyen bu hastalık erişkinlerde ellerde, ayaklarda büyümeye ve yüzde kabalaşmaya neden olur. Çocuklarda ergenlik çağından önce geliştiğinde ise devlik oluşturur. Nadir bir hastalık olan akromegali milyonda 30-40 kişide tespit edilmektedir. Genellikle kadın ve erkekler eşit oranda etkilenir ve en sık olarak 40-50 yaşlarında görülür.

Hastalık çok yavaş ilerlediği için akromegali hastalarının tanı alması için yıllar geçebilir. Akromegali, beynimizin altında yer alan ve ”hipofiz bezi” olarak adlandırılan organımızda gelişen adenomun (iyi huylu tümör), aşırı miktarda büyüme hormonu salgılaması sonucunda meydana gelir.

Belirti ve Bulgular

En önemli belirti ellerde ve ayaklarda oluşan büyüme ve şişlik nedeni ile yüzüklerin dar gelmesi ve ayakkabı numarasının yıllar içinde artmasıdır. Yüzde kabalaşma, yüz kemiklerinde genişleme, dilde ve burunda büyüme olur. Diş araları açılır ve çene öne doğru çıkar. Sık görülen diğer bir belirti ise terlemedeki artış ve ciltteki kalınlaşmadır.

Hipofiz adenomunun baskısı nedeni ile başağrısı gelişir ve görme bozuklukları oluşur. Halsizlik, yorgunluk ve eklemlerde ağrı görülür. Hastalar, kabızlık ve hemoroide bağlı kanamadan yakınırlar. Horlama sık görülür. Kadın hastalarda adet düzensizlikleri oluşabilir ve göğüsten süt gelebilir (galaktore), erkeklerde ise cinsel sorunlar görülebilir.

Akromegalisi olan hastalarda kan basıncı yüksekliği (hipertansiyon), kalp yetmezliği ve şeker hastalığı (diabetes mellitus) sık olarak görülür. Ayrıca tiroid hastalıkları özellikle nodüler guatr hastaların yarısından fazlasında gelişir. Kalın bağırsak poliplerine akromegalik hastalarda sık rastlanır. Akromegalisi olan hastalarda, tedavi edilmedikleri takdirde kalp hastalıkları, solunum hastalıkları ve kanser (bağırsak kanseri, tiroid kanseri) görülme riski artar.

Tanı

Akromegali tanısı için; serumda büyüme hormonu düzeyinin ölçülmesi gerekir. Ayrıca ağızdan 75 gram şeker yüklemesini (oral glukoz tolerans testi) takiben her yarım saatte bir ölçülen büyüme hormon değerleri tanı için kullanılır. IGF-1 (insülin benzeri büyüme faktörü-1) olarak isimlendirilen diğer bir hormonda akromegali tanısında ve tedavi takibinde çok değerlidir. Akromegaliye neden olan hipofiz adenomunun gösterilmesi için ise hipofiz bezinin manyetik rezonans (MR) görüntülemesi yapılmalıdır.

Tedavi

Tedavide amaç; büyüme hormonunu aşırı salgılayan hipofiz adenomunun tamamen yok edilmesi ile birlikte büyüme hormon değerlerinin normale döndürülmesidir. Bu nedenle cerrahi tedavi, ışın tedavisi (radyoterapi) ve ilaçlar kullanılır. Cerrahi tedavi çok etkilidir ve burundan girilip hipofiz bezine ulaşılarak adenom çıkarılır. Hipofiz adenomu büyük olan bazı hastalara cerrahi tedavi sonrasında ışın tedavisinin uygulanması gerekebilir. Işın tedavisinin tam etkisinin görülebilmesi için 2-5 yıl geçmesi gerekebilir. Son yılllarda büyüme hormon seviyelerini etkili bir şekilde kontrol altına alan ilaçlar geliştirilmiştir. Octreotid, lanreotid ve pegvisomant akromegali tedavisinde bu amaçla kullanılmaktadır.

 

Yorum yapın