Dismenore (Adet Sancısı, Adet Ağrısı,Ağrılı Adet) Nedir?
Menstrual kanamaya ağrının eşlik etmesi olarak tanımlanır. Ağrılar genelde karın altında lokalizedir. Sırta ve kasıklara da yayılabilir. Ağrıya bulantı, kusma, ishal, baş ağrısı, baş dönmesi, bayılma, depresyon ve işgücü kaybı eklenebilir. Gençlerin %92’sinde dismenore bildirilmiştir. Dismenore birincil ve ikincil olarak ikiye ayrılır. Birincil dismenorede adet döngüsü ile ilgili organlarda bir hastalık durumu yokken, ikincil dismenorede bu organlarda hastalıklara rastlanır. Birincil dismenore, genellikle adolesanlarda ve erken yirmili yaşlarda görülür. Otuz beş yaşından sonra pek görülmez. Birincil dismenorede ağrı, genelde adet döngüsünü takiben ilk adetten yaklaşık 1 yıl sonra başlar ve adet kanamasının ilk 24 saati içinde başlayıp, 48-72 saat sürer. İkincil dismenorede ağrı, ilk adetle birlikte veya üçüncü, dördüncü dekadda mevcut hastalık nedeniyle, adet kanamasının başlamasından bir hafta veya daha önce başlar. Genellikle yumurtlamanın olmadığı dönemlere (anovulatuar sikluslar) eşlik eden adet kanaması boyunca ve adet kanamasının bitmesinden sonraki birkaç günde de sürer. Dismonerenin eşlik eden bulgulara göre evrelendirilmesi aşağıdaki Tabloda verilmiştir. İki üç günden fazla süren ağrının daha çok ikincil dismenoreye bağlı olabileceği düşünülür.
|
Dismenorenin eşlik eden bulgularına göre evrelendirilmesi
|
||||
| Evre | Menstruasyon | Günlük Aktivite | Diğer Semptomlar | Ağrı kesici kullanma |
| 0 | Ağrılı değildir | Etkilenmemiştir | Yok | Gerekmez |
| 1 | Ağrılıdır | Bazen kısıtlanır | Yok | Nadiren gerekir |
| 2 | Ağrılıdır | Etkilenir | Var | Gerekir |
| 3 | Ağrılıdır | Etkilenir | Etkilidir | Sonuç alınamaz |
Tedavi
Birincil dismenore tedavisinde ilaç tedavisi genelde yeterli olurken, ikincil dismenorede altta yatan hastalığa yönelik olarak cerrahi tedavi gerekebilir.
İlaç tedavisinde en çok prostaglandin sentez inhibitörleri ve oral kontraseptifler (doğum kontrol hapı, OKS) kullanılır.
Prostaglandin sentez inhibitörleri olarak indometazin, ibuprofen, naproksen sodyum ve mefenamik asit türevleri tercih edilir.
İlaçlar ağrılı adetin ilk günü başlanır ve ağrılı adet gün kadar verilir ağrı bitiminde de ilaca son verilir. Altı ay sonunda da hasta kesimi ile ağrılı adetin olup olmaması konusunda hasta değerlendirilir. Eğer prostaglandin sentez inhibitörleri ile netice alınmazsa oral kontraseptif üç ay verilir ve üç ay sonunda tedavi Sonlandırılarak hastanın şikayetlerinin durumu tekrar değerlendirilir.
Seyir
Eğer hasta 4-6 siklus boyunca prostaglandin sentez inhibitörleri veya oral kontraseptifler ile tedaviye cevap vermezse, İkincil dismenore yönünden araştırılmalıdır.