Düz tabanlık terimi ayak ve ayak bileğindeki bir çok kemiğin arasındaki ilişki sonucu ortaya çıkan
bir tablodur.En sık ortaya çıkan deformite ayak arkasında oluşan valgus ve orta ayaktaki çökmedir.
Bunlar subtalar eklem de bozukluk sonucu oluşurlar.Kilo ilişkili düz tabanlık subtalar eklemde aşırı
bir eversiyon , valgus , eksternal rotasyon ve kalkaneusun talusla ilişkili bir şekilde dorsifleksiyonu
ile karakterizedir.
Buna ek olarak plantar fleksiyondaki talusta navikula dorsifleksiyon ve abduksiyondadır. Orta ayaktaki çökme longitudinal arkı düşürür. Ayağın medial kenarıyla ilişkide olan lateral kenarında gerçek bir kısalık belirir.
Manuel testler subtalar kompleksin fleksibilitesini ve mobilitesini ölçer.Esnek düz tabanlık normal
kas fonksiyonuyla dogumdan itibaren oluşur.Kemik şekli ve ligaman laksitesi longutidinal arkın
yuksekligini belirler.Kaslar yapısal olarak değil ama fonksiyon ve balans için gereklidir.
Ayak izleri ve radiografik calışmalar bır cok bebeğin düz taban olduğunu ama longitudinal arkın
yaşamın ılk 10 yılında spontan olarak yukseldiğini ve özellikle genç çocuklarda normal ark ile düz
tabanlık arasında çok geniş bir aralığın olduğu gösterilmiştir
Ne yazık ki tedavi edilmeyen esnek düz tabanlıkla ilgili uzun bir periyodu kapsayan prospektif
çalışmalar yapılmamıştır. Temel olarak yapılan çalışmalarda normal varyasyondaki esnek düz
tabanlığın yetersizlik sebebi olmadığı gösterilmiştir.
Gelişmiş ülkelerde yapılan çalışmalarda ayakkabıların ayak longutidinal ark oluşumda zararlı
etkileri olduğunu göstermiştir.Hindistan da yapılan bir çalışmada pabuç giyenler ve giymeyenler
kıyaslanmış ve pabuç giyenlerde daha yüksek oranda görülmüştür.
Cerrahi tedavi nadirdir, ancak kısalık yada kontraksiyon varsa ve uzun süren konservatif tedaviye
rağmen talar eklemde birleşme, ve ağrı devam ediyorsa cerrahi tedavi endikedir. Bir çok cerrahi
prosedür geçtiğimiz yüzyıldan şimdiye kadar denenmiştir ki bunlar artrodezleri, kemik
eksizyonlarını, osteotomileri içerir.Bu prosedürlerin bir çoğu semptomların geçmesinde yetersiz
oldukları için başarısız olmuştur.
Çocukluk döneminde aileyi en çok rahatsız eden olaylardan biride çocuklardaki ayak sorunlarıdır.
Bunların başında düz tabanlık gelir. Yürümeye başlayan çocukların ayakları genellikle tombul
görünümlüdür ve ayak tabanında kavis görülmez. Vücut ağırlığını yere aktaran ayaklar çocuklarda,
çok önem taşır. Çocukların % 70 sinde düztabanlık vardır. Çocuklar genellikle tabanları düz olarak
doğarlar. Erişkinlerde de görülen bir durumdur.
İki tipi vardır;
1-Esnek yani ayak havada iken kavisi görülür, ayak yere basınca taban düzleşir, zararsız düz
tabanlıktır. Zaman içinde düzelir
2-Kalıcı yani ayak kavisi ayak yere basarken ve yerden kaldırınca değişmez. Aile üyeleri (anne, baba, dedeler) ayağın bu görüşünden rahatsız olurlar. Birçok çocuk bu bulguyla herhangi bir problemle karşılaşmadan büyür.
BELİRTİLER NELERDİR?
- Yere basınca ayak tabanı düzleşir
- Ağrısızdır,
- Herhangi bir problem olmadan spor yapar, oynar,
- Zaman içinde düzelir, bir müdahale gerekmez,
- Bazı çocuklarda koşarken ayaklarının takılması ve düşme olabilir.
- Bazı çocuklarda ayaklarda içe basma ile birlikte görülebilir.
- Arkadan bakıldığında topuklarda dışa dönüklük olabilir.
TEŞHİS
- Çocuk ayak ucunda ve topukta yürütülür.
- Islak ayak testi
- Özel podograf
- Bilgisayarlı metot
Doktora götürdüğünüz zaman taban düzlüğünün kalıcı (rijit) olduğu veya topukta sertliğe bağlı
olarak mı geliştiği araştırılır. Bazı düz tabanlıklar çeşitli kas ve sinir hastalıklarına bağlı
gelişebilir(bunlar daha ciddi problemlerdir). Bazı nörolojik hastalıklarda düztabanlık vardır veya
ailede başka düztaban olup olmadığı araştırılır.
TEDAVİ
Bazı hekimler düz tabanlığı, ayakkabı tabanlık veya bir takım özel kalıplarla tedavi etmeyi denerler.
Yapılan çalışmalar göstermiştir ki bu tedaviler çocuk ayağının normal gelişimini etkilemez ve ayak
istediği gibi gelişir. Bu tip tedaviler sadece aileyi tedavi eder aileyi değil. Eğer çocuk spor veya aşırı
hareket yaptığı zaman ağrıyla oturuyor veya yorgunluk hissi oluyor ve kucağa alınmak istiyorsa
germe egzersizi önerilir.
Eğer egzersize rağmen ağrı ve gerginlik devam ediyorsa o zaman tabanlık önerilir. Çok çeşitli tabanlıklar vardır, yumuşak, sert gibi. Bu tabanlıklar çocuğun şikayetlerini geçirdiği gibi ayakkabı ömrünü de uzatır.
Nadiren bazı vakalar da topukta aşırı gerginlik olan çocuklarda fizik tedavi ve alçı tedavisi gerekebilir. Yaş ilerlediğinde düz tabanlık sertleşirse (kalıcı hal aldıysa) yani ayak yerden kalktığında kavis oluşmuyorsa ağrı, yorulma ve şekil bozukluğu ilerleyici ise cerrahi tedavi denenebilir.
Büyüme çağında problem olmayan ayaklar bazen ileri yaşlarda kişiye sorun oluşturabilir. Ağrı, şekil bozukluğunda artma, ayakkabının çabuk deforme olması gibi. İleri yaş düz tabanlıklarını çocukluk çağında olanlardan farklı değerlendirmek gereklidir.