İdrar Söktürücüler (Diüretikler) Nelerdir?
İdrar söktürücüler (diüretikler) böbreklere etki ederek vücuttan su ve bazı minerallerin atılımını sağlayan ilaçlardır. Hipertansiyon, kalp yetmezliği ve böbrek hastalıklarında tedavi amacıyla sıklıkla kullanılırlar.
Böbrekteki etki yerleri ve etki mekanizmalarına göre çeşitli gruplara ayrılırlar. Çoğunlukla ağız yoluyla alınmakla birlikte damar içine zerk edilerek de kullanılabilirler. Ağız yoluyla alınanlar tablet, kapsül ya da likit formda bulunur. İlaç uygulandıktan birkaç saat sonra idrar atılımı artar fakat idrar söktürücü ile tedaviye yanıt alınması genellikle birkaç hafta içinde gerçekleşir.
İdrar söktürücü ilaçlar ile vücuttan su atılımı yanında sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, klor, fosfor, ürik asit gibi kanda bulunan diğer moleküller de atılır.
İdrar söktürücüler; hipertansiyon, kalp yetmezliği ve böbrek hastalıkları dışında siroz, hiperkalsemi (serum kalsiyum yüksekliği), glokom, beyin ödemi, ilaç zehirlenmesi, polikistik over sendromu gibi diğer hastalıklarda da tedavi amacıyla kullanılmaktadır.
İdrar Söktürücü Yan Etkileri
İdrar söktürücü ilaçların en sık yan etkisi vücuttan potasyum kaybıdır. “Potasyum tutan diüretik” grubu dışındaki tüm diüretik grupları vücuttan potasyum kaybına neden olabilir. Potasyum kaybı olan hastada yorgunluk, güçsüzlük, uyuşukluk, karıncalanma, kas krampları, kabızlık, bulantı, kalp ritminde hızlanma gibi belirti ve bulgular oluşur.
Bir diğer yan etki hastalarda fazla idrar çıkıntına bağlı vücut suyunun azalmasıdır. Bu durumda hastalarda ağız kuruluğu, artmış susama hissi, kalp ritminde bozulma, sersemlik hali, nabızda zayıflama, güçsüzlük, baş dönmesi görülebilir. Bu hastaların mutlaka bir hekime müracaat etmeleri gerekir.
Diğer yan etkiler arasında alerjik reaksiyonlar, ishal, karın ağrısı, ateş, terleme, erektil fonksiyon kaybı (peniste sertleşme yetersizliği), sarılık, baş ağrısı ve kulak çınlaması sayılabilir.
Gebe hastalarda idrar söktürücü kullanımı önerilmemektedir. Bu ilaçların fetus gelişimini bozduğu, yeni doğanda sanlık ve potasyum düşüklüğüne neden olduğu bildirilmektedir. Emziren annelerde “potasyum tutan diüretik” grubu dışında tüm diüretiklerin süte geçtiği ve bebekte sıvı ve elektrolit kaybına neden olduğu bilinmektedir. Yaşlı hastalarda idrar söktürücü ilaçların yan etki sıklığı daha fazladır. Bu nedenle bu hastalar daha düşük dozda ilaç kullanmalı ve ilaç kullanım süresince yakın izlenmelidir.