Karaciğer Kanserleri / Tümörleri:
Karaciğer içinde yar alan iyi huylu ve kötü huylu tümörlerdir.
İyi Huylu (Selim, Benign) Karaciğer Kanserleri, Tümörleri:
Sıklıkla belirti vermezler ve tesadüfen bulunurlar. Karaciğerin en sık görülen iyi huylu tümörü hemanjiomdur. Hemanjiom; kan damarlarından köken alan ve çoğunlukla hiçbir rahatsızlığa neden olmayan bir tümördür. Karaciğerin diğer iyi huylu tümörleri arasında adenom ve fokal nodüler hiperplazi sayılabilir. İyi huylu tümörler karaciğer içinde kalırlar ve vücudun diğer organlarına yayılmazlar.
Kötü Huylu (Habis, Malign) Karaciğer Kanserleri, Tümörleri:
Bu tümörler iki başlık altında toplanabilir.
1. Primer, Birincil: Karaciğerde yer alan hücrelerden kaynaklanırlar. En sık görüleni hepatoselüler kanserdir.
2. Sekonder, İkincil (metastatik): Diğer organlardan karaciğer gelirler. En sık mide-bağırsak sisteminden kaynaklanan kanserler karaciğere yayılırlar.
Risk Faktörleri:
Hemanjiomlar için bilinen bir risk faktörü yoktur. Karaciğer adenomları doğum kontrol ilaçları alanlarda daha sık görülür. Hepatosellüler kanser gelişiminde en önemli neden kronik karaciğer hastalığı varlığıdır. Bunun en sık nedenleri arasında hepatit B ve hepatit C ye bağlı gelişen karaciğer hastalıkları yer alır. Alkole bağlı sirozda da görülebilir. Karaciğer büyük kan akımı ve mide-bağırsak sisteminden gelen kam süzmesi nedeniyle vücudun diğer bölgelerinde yer alan tümörlerin de yayılabileceği bir organdır. Bu nedenle karaciğerde, primerden çok sekonder tümörler görülür.
Tanı:
Kötü huylu karaciğer tümörleri erkeklerde daha sıktır. Uzakdoğu ülkelerinde çok görülür. Türkiye’de de azımsanmayacak bir orandadır. En sık belirtiler karın ağrısı, halsizlik, iştahsızlık ve kilo kaybıdır. Bazı hastalarda sarılık görülebilir. Tanı kan tetkikleri (karaciğer fonksiyon testleri, hepatit belirleyicileri ve alfa-fetoprotein) ve Ultrasonografi (USG), bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans gibi görüntüleme yöntemleri ile konur. Bazen kesin tanı için biyopsi gerekebilir. Siroz gibi hepatosellüler kanser gelişme riski yüksek olan durumlarda, erken tanı için görtüntüleme yöntemleri tarama amacıyla kullanılabilir.
Tedavi:
Hemanjiomlar çok büyümedikçe ve belirgin rahatsızlık yapmadıkça tedavi gerektirmez. Buna karşın büyük adenomların cerrahi tedavisi uygundur. Bunun nedeni adenomların kanama riski ve kötü huylu tümöre dönüşebilme olasılığıdır. Hepatosellüler kanserin tedavisi tümörün ameliyatla çıkarılmasıdır. Eşlik eden karaciğer hasarının fazla olması durumunda, tümörün çıkarılması yerine karaciğer transplantasyonu (nakli) daha uygun bir seçenektir.
Cerrahi tedavinin tümör yeri, karaciğerin yapısı ve eşlik eden hastalıklar gibi nedenlerle uygun olmadığı hastalarda, tümörün lokal olarak ortadan kaldırılması düşünülmelidir. Bu amaçla tümör içine alkol verilmesi, tümörün bir iğne yardımıyla yakılması (radyofrekans ablasyonu) gibi yöntemler kullanılabilir.
Karaciğer atardamarı içine bir katater yardımıyla ilaç ve tümör damarlarını tıkayıcı maddelerin verilmesi de (kemo embolizasyon) tedavi seçenekleri arasındadır. Küçük ve yayılım göstermeyen hetosellüler kanserler sağkalımın iyi olduğu grubu oluşturur. Yaygın hastalıkta seyir kötüdür.
İkincil karaciğer tümörlerinin tedavisi farklı özellikler taşır. Bazı hallerde ikincil karaciğer tümörlerinin de bölgesel cerrahi tedavisi uygun olur. Fakat bu hastaların çoğunda kanser hücrelerini öldüren ilaç tedavisi (kemoterapi) gerekir.