Kronik Hepatit

Kronik (Süreğen) Karaciğer Hastalığı

Karaciğer dokusunun zaman içinde yavaş yavaş yıkımıdır. Karaciğer sirozu ve karaciğer fibrozisi gibi pek çok hastalık bu kategoride yer alır.

Sirozda, karaciğer normal dokusunun yerini bağ dokusu alarak, karaciğer fonksiyonları kaybolmuştur. Fibrozis ise enfeksiyon, zedelenme veya bazen iyileşmeye ikincil olarak skar (nedbe) dokusu gelişimidir. Fibrotik karaciğer görevlerini yerine getirebilir. Ancak karaciğer fibrozisi ilerlerse sirozla neticelenmektedir.

Yaş: Batılı ülkelerde 45-60 yaş arası bireylerin 3. en sık ölüm nedenidir.

Cinsiyet: Alkole bağlı kronik karaciğer hastalığı erkeklerde sık görülürken, primer bilier siroz kadınlarda sık görülür.

Risk Faktörleri

Aşırı alkol kullanımı, kronik Hepatit B ve Hepatit C enfeksiyonları, konjestif kalp yetmezliği, otoimmün hepatit, non alkolik steatohepatit (alkol dışı nedenlere bağlı karaciğerde yağlanma), primer bilier siroz, sekonder bilier siroz, hemakromatozis, tirozinemi, alfa-1 antitripsin eksikliği, sarkoidozis, tip 4 glikojen depo hastalığı, Budd Chiari sendromu, metotreksat ve amiadaron kullanımı gibi pek çok risk faktörü bulunmaktadır. Bunların içinde Türkiye’de en sık neden kronik viral hepatitlerdir (Hepatit B ve Hepatit C başta olmak üzere).

Belirti ve Bulgular

Hastaların büyük bir çoğunluğu belirti vermeyip; rutin kontrolleri sırasında tanı alırlar. Yorgunluk, halsizlik, iştahsızlik, bulantı ve kilo kaybı gibi belirsiz şikayetlerle baş vurabilirler. Bunun yanında hastalık ilerlediğinde asit (karında sıvı toplanması), spontan (kendiliğinden) bakteriyel peritonit (bu sıvının iltihaplanması), hepatik ensefalopati (bilinç durumunun bozulması), ciddi üst gastrointestinal sistem kanamaları, istenmeyen durumlar (komplikasyon) olarak hastanın karşısına çıkabilir.

Sirozun fizik muayene bulguları; ciltte sarılık, el ayalannda kızarıklık, kolay kanama, saç kaybı, beyaz tırnak, çomak parmak, asit, dalak büyüklüğü, jinekomasti (göğüslerde büyüme) ve testislerde atrofidir (küçülme).

Tanı

Tanının konulmasında yukarıda belirtilen klinik bulgular çok önemlidir. Karaciğerin fonksiyonlarını ne kadar yapabildiğine dair biyokimyasal testler istenebilir (AST,ALT,GGT gibi). USG tanıyı destekleyebilir. Ancak kesin tanı biyopsi (karaciğerden parça alınıp mikroskop altında incelenmesi) ile konur.

Tedavi

Sirozun tedavisindeki amaç karaciğerde nedbe dokusu oluşumunu durdurmak ve komplikasyon gelişimini önlemektir. Siroz saptanabilen bir nedene bağlıysa; tedavi de özgüldür. Örneğin Hepatit B ve Hepatit C için ve otoimmün hepatit için özgül tedavi yöntemleri mevcuttur.

Siroz nedeni ne olursa olsun; karaciğer hasarının daha da ilerlemesini önlemek için; alkol, ağrı kesici ilaçlar kullanılmamalıdır. Sirotik hastalar enfeksiyonları sağlıklı bireylere göre daha ağır geçirdikleri için; Hepatit A, B, grip, pnömokok aşıları yapılmalıdır.

Sirozun komplikasyonlarından asit; su ve tuz kısıtlaması, idrar söktürücülerle tedavi edilir. Eğer karın içindeki sıvı iltihaplanırsa antibiyotik gerekebilir. Hepatik ensefalopati de protein alımı kısıtlanır. Zararlı maddelerin bağırsaklardan emilimini azaltmak için, laktuloz gibi dışkı yumuşatıcıları ve antibiyotikler kullanılabilir. Yemek borusu varisleri nedeniyle üst gastrointestinal sistemden olan kanamalarda endoskopik olarak kanayan damara kanın pıhtılaşmasını sağlayan ajanlar enjekte edilebilir veya bantla bağlanabilirler. Karaciğer yetmezliği gelişimini önlemek için hastaya komplikasyonlar geliştiğinde karaciğer nakli önerilir.

Seyir

Karaciğere giren portal vende (toplar damar) kanın akışına direnç olduğu için portal hipertansiyon ve bunun sonucunda da yemek borusunda oluşan varislerden kanamalar ölümcül olabilir. Spontan bakteriyel peritonit de ölüm oranını artıran nedenler arasındadır. Sirozlu hastalarda karaciğer kanseri gelişme riski de vardır. Hastalığın nasıl bir seyir göstereceği Child-Pugh sınıflama sistemine göre tahmin edilebilir.

Önlem

Dünya çapında sirozun önlenmesindeki en önemli faktör Hepatit B’ye karşı aşılanmanın yaygınlaşması (Hepatit Aşısı) ve alkol tüketiminin sınırlandırılmasıdır.

 

Yorum yapın