- Lenfadenopatiler (LAP,Beze Büyümeleri) Nedir?
- Tanısı ve Tedavisi
Vücudumuzun birçok bölgesinde bulunan bezelerin görevi, mikroplara karşı ilk savunmanın yapıldığı yerlerden biri olmasıdır. Boyun, ense, çene altı, kulak önü ve arkası, geniz ve yutak boşluğunda, omuz bölgesi, koltuk altı, gövde ve karın boşluğunda, diz,dirsek çevrelerinde, kasıklarda ve önemli organların çevresinde bulunurlar. Bezelerin fasulye tanesi boyutunu (1 cm çap) aşmaması gereklidir. Normalde insanların %50’sinde hiçbir hastalık olmadan da bezeler göz veya muayene ile saptanabilir.
Ne zaman hastalık araştırılmalı?
Boyunda çapı 1.5 cm üzeri, dirsek çevresi ile koltuk altında 0.5 cm, kasıkta 1.5 cm üzeri bezeler normal boyutlarda olmayıp araştırılmalıdır. Ense bölgesi ile kulak çevresi beze büyümeleri çoğunlukla iltihabi hastalık (enfeksiyon) kaynaklıdır. Karın boşluğunda çapı 2 cm.den büyük, göğüs duvarı içinde kalp çevresinde 1.5 cm’den büyük lenf nodları ciddi hastalıkların belirtisidir.
Hangi hastalıklar beze büyümesine neden olur?
İki haftadan kısa süreli beze büyümelerinin çoğunda neden enfeksiyonlardır. Enfeksiyonlar; viral, bakteriyel, mantar veya paraziter olabilir. Diş apsesi, bademcik iltihabı veya beta hemolitik streptokok enfeksiyonları seyri sırasında boyun bölgesinde beze büyümeleri olabilir. Kulak çevresi bezeleri sıklıkla kızamık hastalığında görülür. Ense bölgesi bezeleri ise saçlı derinin enfeksiyonlarında büyür. Doğuştan boyunda olan kistik hastalıkların enfeksiyonu ve tüberküloz da bezeleri büyütebilir.
İkinci önemli neden kanserlerdir. Çocuklarda; lösemi ve beze kanseri olan Hodgkin veya Hodgkin dışı (NHL) lenfomalar lösemilerden sonra en sık görülen kanserler olup ilk bulguları boyunda beze büyümeleri olabilir. Romatizmal hastalıklar ile uzun süreli kullanılan ilaçlarda bezeleri büyütebilir.
Bezelerin sayısı ve yerleşim yerleri ve muayene bulguları hastalık tanısında yol gösterici olabilir: Vücutta birden çok bölgede veya yaygın olarak görülmesi ciddi bir hastalık bulgusudur. Viral enfeksiyonlarda görülebileceği gibi, lösemi veya beze kanserlerin de de ilk bulgu olabilir. Yine romatizmal hastalıklar ile uzun süreli ilaç kullanımında da yaygın beze büyümelerine rastlanabilir. Tek bir bölgede ise ilk akla gelecek neden enfeksiyonlardır. Enfeksiyonlarda bezeler büyük, ağrılı, kızarık ve dokunulduğunda ısı artımı bulguları verebilir.
Lastik kıvamında, rahat hareket eden, ağrısız bezeler ise Hodgkin hastalığında; ağrılı, hareketleri sınırlı diğer bezelerle birleşmeye meyilli ise Hodgkin dışı (NHL) lenfoma bulgusu olabilir. Taş sertliğinde beze büyümeleri bezelere yayılmış kanserlerde görülür (Nazofarenks, akciğer, mide kanserleri vb.). Kasıkta veya kol çevresinde ağrılı, kızarık, ateşle beraber olan beze büyümelerinde hastanın tırnaktan itibaren tüm uzvunun muayene edilmesi gereklidir. Tırnak kökü iltihapları bu bölge beze büyümelerinin nedeni olabilir.
Çocuklarda ilk yaşlarda sol koltuk altında çıkan bezelerin büyük bir çoğunluğu verem aşısına bağlı olup herhangi bir tedavi gerektirmezler.
Tedavi
Nedene yöneliktir. Kültürde üretilen bakteriye karşı ya da tüberküloz (verem), toksoplazma gibi kültür veya serolojik inceleme ile gösterilmiş özgün ajanlarda antibiyotik verilir. Derin boyun enfeksiyonu ve iltihaplanmış doğuştan artıklar (kistik higroma, tiroglossal kist, brankial kleft kistleri) da antibiyotik başlanmalıdır. Doğuştan artıklar ve kistler ameliyat ile çıkarılmalıdır.
Nedeni bilinmeyen beze büyümelerinde doğrudan antibiyotik başlanması tartışmalı olmakla birlikte antibiyotik tedavisi ile küçülen bezelerin çoğu bakteriyel enfeksiyonlara bağlıdır.
Hastanın takibi nasıl yapılır?
Büyümüş bezelerin takibi aşama aşama aşağıdaki şekildedir:
- a. İyi bir değerlendirme yapılır, bezeler normal mi? yoksa ciddi bir hastalık bulgusu olup olmadığına karar verilir.
- b. Eşlik eden anlamlı muayene bulgusu varsa mutlaka neden araştırılmalıdır.
- c. Eşlik eden bulgu yoksa 2 ya da 3 hafta gözlenir. Bazı merkezler bu arada antibiyotik önermektedir.
- d. 2-3 haftalık gözlem sonunda beze yeniden değerlendirilir. Boyutta artış varsa ileri incelemeler yapılır.
- e. 2-3 haftalık izlemde lenf nodu aynı boyutta ise bir 2-3 hafta daha izlenir. Beze kayboldu ise izlemden çıkarılır.
- f. İzlem sonunda beze aynı boyutta ise yine ileri araştırmalar yapılır.