Memenin Fibrokistik Değişiklikleri Nedir:
Memenin fibrokistik değişiklikleri deyimi ile memede ele gelen, sınırları belirsiz kitlelerle, daha doğrusu meme dokusunda nodülariteyle karakterize, genellikle ağrı ve hassasiyetin eşlik ettiği, menstruel siklusun (adet) dönemine göre artma veya azalmalar gösteren ve menopoza kadar giderek daha ağırlaşan bir durum tanımlanmaktadır.
Fibrokistik değişiklikler bir hastalıktan çok memenin hormonal değişikliklere verdiği artmış fizyolojik yanıt şeklinde kendini gösteren çeşitli iyi huylu ve mikroskop altında incelemeyle tanı konan değişikliklerdir. Bu değişiklikler arasında gözle görülebilecek büyük veya mikroskopik olarak görülebilen küçük kistler ve diğer bazı meme hastalıkları (apokrin metaplazi ve hiperplazi, çeşitli stromal değişiklikler, epitel hiperplazisi ve adenozis) vardır. Bunlar histolojik (dokuların mikroskop altında incelenmesi sonucu gözlenen) bulgulardır fakat tanımlanan klinik tablo ile gelen kadınlarda genellikle biopsi yapılmaz ve net tanı elde edilmez.
Klinik olarak normal memelerin otopsilerinde %25-55 oranında fibrokistik değişiklikler gösterilmiştir. Bu nedenle daha önceleri kullanılan memenin fibrokistik hastalığı hiçbir spesifisitesi olmayan ve aslında artık kullanılmaması gereken bir deyimdir. Bunun yerine “fibrokistik değişiklikler” deyimi genel olarak fizyolojik nodularite ile giden belirtiler ve klinik bulguları tanımlamak için kullanılmaktadır. Meme biopsilerinin %34’ünde ve meme kanseri olan olguların da %40’ında fibrokistik değişiklikler olarak tanımlanan histolojik bulgulara rastlanmaktadır.
Patofizyoloji:
Fibrokistik değişiklikler tipik olarak üreme çağındaki kadınlarda, özellikle orta ve ileri yaş grubunda görülür. Erken 20’li yaşlara kadar kadınlarda görülmemektedir. Fibrokistler sıklıkla ailenin birden fazla bireyinde görülür. Belirtiler ve fizik inceleme bulguları doğum sayısı arttıkça azalma gösterir.
Kahve, çay, çikolata, kolalı içecekler gibi metilksantin içeren yiyecek içeceklerle fibrokistik değişiklikler arasındaki nedensellik ilişkisinin varlığı da uzun süreden beri tartışılan bir konudur. Bu teori cazip olmasına karşın takip eden çalışmalarla desteklen-memiştir ve halen daha tartışmalıdır.
Fibrokistik Değişikliklerin Meme Kanseriyle İlişkisi:
Genel olarak fibrokistik değişiklikler meme kanseri riskini arttırmaz. Fibrokistik değişiklikleri olan hastaların yaklaşık olarak %4 den daha azı meme kanseri gelişmesi riskini taşımaktadır. Yalnızca öykü veya fizik incelemeye dayanarak hangi hastalarda riskin arttığını söylemek olası değildir. Fizik inceleme ile veya görüntüleme yöntemleriyle saptanan anormallikler veya şüpheli lezyonlar varsa ancak o zaman bunların histopatolojik aydınlatılması uygundur ve bir riskten söz etmek de ancak bundan sonra yapılabilir.
Fibrokistik Değişikliklere Klinik Yaklaşım:
Önce esas yakınmanın ne olduğunun net olarak ortaya konulması gerekir. Uygun tedavi seçiminde detaylı bir öykü ve dikkatli bir fizik inceleme anahtar rol oynar. Fibrokistik değişikliklerde en sık yakınma, genellikle yansıyan tipte olan meme ağrısıdır. Kitle ve meme başı akıntısı diğer ana belirtilerdir. Fibrokistik hastalıkta cerrahi ancak elle hissedilen veya görüntüleme yöntemleriyle saptanan kanser açısından şüpheli bir görüntü varlığında düşünülebilir.