Metabolik Sendrom Nedir, Belirtileri ve Tedavisi
Metabolik sendrom, insülin direncinin neden olduğu bir hastalıktır. İnsülin direnci vücutta salınan veya dışarıdan alınan insüline karşı biyolojik cevapsızlıktır. Genetik faktörler, şişmanlık, fiziksel hareketsizlik ve yaşın ilerlemesi insülin direncine neden olur. Karın bölgesindeki (abdominal) şişmanlık insülin direncinin en önemli göstergesidir.
Metabolik sendromda,
- insülin direnci ile birlikte şişmanlık (obezite),
- şeker hastalığı (diabetes mellitus),
- hipertansiyon,
- koroner kalp hastalığı ve
- dislipidemi gelişir.
Metabolik sendrom erişkinlerde ortalama %22 sıklığında görülmektedir. Görülme sıklığı yaş ile artmaktadır.
Dünya Diyabet Federasyonu (IDF) 2005 yılında metabolik sendrom tanısı için yeni kriterler geliştirmiştir.
Metabolik Sendrom Kriterleri
1.Abdominal şişmanlık (bel çevresinin erkeklerde 94 cm, kadınlarda 80 cm’nin üzerinde olması) ile birlikte aşağıdaki faktörlerden en az ikisinin olması
2.Trigliserid seviyesinin 150 mg/dl’den yüksek olması
3. HDL kolesterol seviyesinin kadınlarda 50 mg/dl, erkelerde 40 mg/dl’nin altında olması
4. Sistolik (büyük) kan basıncının 130 mmHg veya diastolik (küçük) kan basıncının 85 mmHg üzerinde olması
5.Açlık şekerinin 100 mg/dl üzerinde olması veya şeker hastalığı (tip 2 diabetes mellitus) tanısının olması.
Metabolik sendromlu hastalarda; trigliserid ve küçük yoğun LDL yüksek, HDL kolesterol düşük (dislipidemi) bulunur. Ülkemizde metabolik sendromun en sık rastlanan şekli; “hipertansiyon ve HDL düşüklüğü“dür. Metabolik sendromlu hastalarda koroner arter hastalığı riski 3 kat artmış bulunur. Aynı zamanda insülin direnci karaciğerde yağ birikimine de neden olmaktadır. İnsülin direnci, kadınlarda adet düzensizliği ve kıllanma ile seyreden polikistik over hastalığı (yumurtalıklarda çok sayıda kistler olması) ile birlikte görülmektedir.
Tedavi
Metabolik sendrom tedavisinde hedef; insülin direncine neden olan risk faktörlerinin kontrol altına alınmasıdır. En uygun tedavi yöntemi, kilo kaybının temini ve düzenli egzersiz için yaşam şekli değişikliğinin sağlanması, sağlıklı beslenme ve sigaranın kesilmesidir. Diyette tuz kısıtlanmalıdır. Kilo alımının engellenmesi için düzenli olarak hergün 45-60 dakika fizik aktivite yapılmalıdır.