Burunda Yabancı Cisim
Burundaki yabancı cisimler genellikle cansızdır; bazen canlı yabancı cisimler de görülebilir. Cansız olanlar herhangi bir cisim, rinolithiasis (burun taşları) şeklinde olabilir. Rinolit, kalsiyum ve magnezyum; fosfat, oksalat veya karbonat tuzlarından oluşur. Bu tuz kristalleri organik veya inorganik bir materyal etrafında birikerek yıllar süren bir süre sonunda rinolit haline gelirler. Burunda bulunabilecek canlı yabancı cisimler bazı parazitler ve larvalar (parazit yumurtaları) olabilir. Askaris Lumbricoides, rhinosporidiasis gibi parazitler burunda yabancı cisim olarak görülebilir.
Yaş
Çocuklarda, debil (kendine yetemeyen) hastalarda, zeka gelişimi bozukluğu olan kişilerde görülür. Erkeklerde daha sık görülebilir.
Risk Faktörleri
Kötü hijyen ve sanitasyon (hijyen,arındrıma) şartları, zeka geriliği, geçirilmiş burun cerrahisi gibi durumlardır.
Belirti ve Bulgular
Tek taraflı burun tıkanıklığı, kötü kokulu, kanlı veya pürülan (yeşilimsi) akıntı ve eğer sinüzite yol açmışsa baş ağrısı görülebilir. Yabancı cisme bağlı olarak septumda (burnu iki kısma ayıran yapı) apse gelişebilir. Parazit mevcutsa hapşırma, kaşıntı görülebilir.
Tanı
Tanının en önemli parçası fizik muayenedir. Fizik muayene sırasında hasta ile iyi ilişki kurmak gerekebilir. Burun akıntısı yabancı cismin görülmesini engelleyebilir. Arka taraftaki yabancı cisimleri görmek için lokal vazokonstrüktör (damar çapını daraltıcı ilaçlar) kullanmak gerekebilir. Metalik ve kalsifıye (kalsiyum içeren/kireçlenmiş) yabancı cisimler radyolojik olarak da teşhis edilebilir.
Tedavi
Tedavide tek yol yabancı cismin çıkarılmasıdır. İlişki kurulamayan hastalarda yeni bir probleme yol açmamak için genel anestezi tercih edilmelidir. Aksi halde yumuşak doku travması, burun kanaması ve yabancı cismin daha arkaya kaçmasına neden olunabilir. Burun boşluğunun arka kısmına yerleşen yabancı cisimler genize, buradan da alt hava yollarına kaçabilir. Rinoliti çıkarmadan önce parçalara ayrılması çıkartılmasını kolaylaştırabilir. Yabancı cisimlerin çıkartılmasında bazen açık cerrahiye gitmek gerebilir. Parazit saptanırsa parazite yönelik ilaç tedavisi ve hijyen şartlarının düzeltilmesi gerekebilir.
Seyir
Zeka geriliği olan kişilerde ve çocuklarda burunda tekrarlayan yabancı cisim görülebilir. Burun dışında başka alanlar da yabancı cisim açısından muayene edilmelidir. Şüphe varsa yabancı cisim aspirasyonu (yabancı cismin nefes borusu ya da yemek borusuna kaçması) açısından detaylı olarak incelenmelidir.