Ergenlik Dönemi Nedir?
Ergenlik (adölesan) dönemi, çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidir.
Özellikleri
Çocuk 3-5 yıl gibi oldukça kısa bir dönemde erişkin hayattaki fiziksel ölçüm değerlerine ulaşır. Kemik, yağ, kas, iç organları ve salgı bezlerinde belirgin bir artış olur. Adölesan kelime anlamı olarak en uygun Türkçe’ye “ergen” diye çevrilebilir. Bu dönem Dünya Sağlık Teşkilatının kabul ettiği 10 ile 19 yaş arasıdır. Genç terimi 15 yaş ile 24 yaş arasıdır, gençlik terimi ise 10 ile 24 yaş arası gruptur. Genç ifadesi cinsel gelişiminin tamamlanıp, erişkinliğe geçtiği döneme kadar olan süre için kullanılır. Adölesan döneminde üç önemli özellik vardır:
• Fiziksel gelişim
• Cinsel gelişim
• Psikososyal gelişim
Bu özellikleri içeren Adölesan dönem, pubertal dönemden psikososyal gelişim içermesi ile farklılaşır. Adölesan dönem içinde, pubertal dönem vardır. Pubertal dönem 2-3 yıl kadar süren sadece fiziksel ve cinsel gelişimi içeren bir dönemdir. Pubertal dönem bittiği halde psikososyal gelişimin tamamlanmasına kadar Adölesan dönem devam eder.
Kızlarda erkeklere göre 2 yıl önce pubertal dönem başlar. Ortalama olarak kızlar 12 yaşında, boyca uzama hızlarının doruğuna erişirken, erkeklerde bu doruğa erişme 14 yaşında görünür. Boyca uzama atağının sonuna doğru hız iyice azalmaktadır ve ortalama olarak kızlar 14, erkekler 16 yaşında erişkin hayattaki boylarının %98’ine erişirler. Erkek Adölesan ların cinsel gelişmesinin kızlardan geç başlaması nedeni ile puberte öncesi uzama döneminin, (doruğa daha geç ulaşmalarının) büyüme atağı sürecindeki döneminin daha uzun olmasının ve erişkin erkek ve kadınlar arasındaki ortalama 12-13 cm boy farkında etkin olabileceği düşünülmektedir.
Kızlarda
Boyca uzama doruğundan altı ay sonra ağırlık artım doruğu, bir yıl sonrada menarş (ilk adet görme) görünür, kas dokusundaki artış hızı en yüksek düzeye me-narşta erişir. Yağ dokusunda azalma hızı, boyca uzama hızı doruğunda en yüksek değere erişir. Bundan sonra kızlarda kalça bölgesinda daha fazla olmak üzere yağ kitlesinde artış gözlenir. Kalçalar omuz ve bele oranla daha fazla genişler.
Erkeklerde
Boyca uzama doruğunda, ağırlık artım doruğu ve kas dokusundaki artış hızının en yüksek düzeye erişmesi görünür. Yağ dokusundaki azalma hızı, boyca uzama doruğunda en yüksek düzeye erişir. Erkeklerde omuzlar kalçaya oranla daha fazla genişler.
Kızlarda cinsel gelişmenin fizik muayene ile gözlenebilen ilk belirtisi göğüslerin büyümeye başlamasıdır (telarş) ve genellikle bundan bir süre sonra başlayan pubik kıllanmadır (pubarş). Aksiller (koltuk altı) kıllanma yaklaşık 15 ay sonra başlar.
Erkeklerde cinsel gelişmenin fizik muayene ile gözlenebilen ilk belirtisi erbezlerinin büyümeye başlamasıdır. Penisin büyümesi, erbezlerinin büyümeye başlamasından yaklaşık 1-1,5 yıl sonra başlar. Penis, gevşek durumda iken çekilerek penis kökü ile penis tepesi arası ölçülen değer penis boyunu gösterir. Penis ilk önce uzar, sonra kalınlaşır. Pubik kıllanma hemen hemen daima erbezlerinin büyümeye başlamasından sonra belirir. Aksiller (koltuk altı) kıllanma genellikle pubik kıllanmadan iki yıl sonradır, peniste sertleşme ve boşalma penis deki büyüme ile beraber başlar. İlk bilinçli boşalma ortalama olarak 14,5 yaşında olur. Adölesan daki ses değişimi çatallanma ve kalınlaşma şeklinde ve geç Adölesan da olur. Larinks’in erkek hormonların etkisi ile büyümesinin bu farklılaşmaya neden olduğu bildirilmiştir. Kızlarda da Adölesan da ses değişikliği olabilir. Bu değişiklik sesin tizliğinden çok kalitesinde gözlenir.