Klinik kullanımı :
Paratiroid fonksiyonunu ve kalsiyum metabolizmasını
değerlendirmek için kullanılır. Serum kalsiyum tayini, böbrek
yetmezliği, böbrek transplantasyonu, hiperparatiroidizm ve çeşitli
malignensi hastalarında kullanılır. Vücudun en yaygın 5. elementidir.
%99’u kemiklerde ve dişlerde hidroksiapatit kristalleri şeklinde
bulunur. Plazma kalsiyumu:
1. protein bağlı (%45)
2. sitrat, laktat, fosfat ve bikarbonatla kompleks halinde ve küçük
diffuz iyonlar (%10)
3. iyonize kalsiyum (%45)
Referans değerler
Erkek: (mg/dl)
1-14 yıl: 9.6-10.6
15-16 yıl: 9.5-10.5
17-18 yıl: 9.5-10.4
19-21 yıl: 9.3-10.3
≥ 22 yıl: 8.9-10.1
Kadın: (mg/dl)
1-11 yıl: 9.6-10.6
12-14 yıl: 9.5-10.4
15-18 yıl: 9.1-10.3
≥ 19 yıl: 8.9-10.1
Olası kritik değerler
< 6mg/dl (Tetaniye neden olur)
> 14 mg/dl (Koma ve kalp durması)
SI ünite dönüşüm katsayısı
x0.25 = mmol/L
İnterfere edici faktörler
-Vitamin D intoksikasyonu artmış serum kalsiyum seviyesine neden
olur,
-Aşırı süt alımı artış sağlar,
-Serum pH’ı azalırsa kalsiyum seviyesi artar,
-Uzun süren turnike tatbiki pH’ı düşürür, kalsiyumda yanlış artış
sağlar,
-9 pm’de peak yapar, yükselir,
-Hipoalbuminemi yapay olarak total kalsiyum seviyesini azaltır,
-İlaçlar arttırırlar (Kalsiyum tuzları, hidralazin, lityum, tiazid
diüretikler, PTH, tiroid hormonları, alkali antiasitler, ergokalsiferol,
fenol, androjenler ve vitamin D),
-İlaçlar azaltırlar (Asetozolamid, antikonvulzanlar, asparaginaz,
aspirin, kalsitonin, sisplatin, kortikosteroidler, heparin, laksatifler,
loop diüretikler, magnezyum tuzları, östrojenler, albuterol ve oral
kontraseptifler).
Yükseldiği durumlar
-Hiperparatiroidizm,
-Nonparatiroid PTH üreten tümörler (örn.: Akciğer ve böbrek
kanserleri),
-Kemiğe metastazlı tümörler,
-Paget hastalığı,
-Uzun süren yatma ve hareketsiz kalma,
-Süt alkali sendromu,
-Vitamin D intoksikasyonu,
-Lenfoma,
-Granulomatöz bozukluklar (sarkoidoz ve tüberkuloz),
-Addison’s hastalığı,
-Akromegali,
-Hipertiroidizm,
-Diğer nedenler;
*Ailesel hipokalsiürik hiperkalsemi,
*Tirotoksikozis,
*Adrenal yetersizlik,
*Vitamin A intoksikasyonu,
*Akut renal yetmezliğin düzelmesi,
*Lityum tatbiki,
*Feokromasitoma,
*Dissemine SLE.
Azaldığı durumlar
-İdiopatik hipoparatiroidism,
-Böbrek yetersizliği,
-Hiperfosfatemi,
-Rikets,
-Vitamin D eksikliği,
-Osteomalazi,
-Malabsorbsiyon,
-Pankreatitis,
-Yağ embolizmi,
-Alkaloz,
-Sepsis,
-Hipoalbuminemi,
-Hipomagnezemi,
-Pseudohipoparatiroidism,
-Yüklü kan transfüzyonu.