Buerger Hastalığı (Tromboanjitis Obliterans)
Buerger hastalığı; küçük arter (atar damarlar) ve venleri (toplar damar) tutan, daha çok ayak ve bacakları etkileyen iltihaplı ve tıkayıcı damar hastalığıdır.
Yaş
Daha çok genç erişkinlerde görülür. Ortalama başlangıç yaşı 35’tir.
Cinsiyet
Genellikle sigara içen erkeklerde görülür.
Risk Faktörleri
Net olarak sigara içme ile ilişkilidir. Hastalığın, alevlenmesi ve İlerlemesiyle sigara arasında çok sıkı bağlantı vardır. Yaş, cinsiyet, ırk, ailesel faktörler ve bağışıklık sistemi ile ilgili mekanizmalar bu hastalığın oluşumunda rol oynayan diğer faktörlerdir.
Belirti ve Bulgular
Buerger hastalığı, genellikle parmak uçlarını etkileyen küçük damar hastalığı İle başlar, birkaç yılda daha büyük arterlere yani yukarıya doğru ilerler. El ve kolları da tutabilir. Erken dönemde ortaya çıkan şikâyetler hafiftir, genellikle ayak tabanlarında ya da parmaklarda ağrı yakınması şeklindedir. Hastalık küçük damarlarda başladığı için; erken dönemde yürümekle gelişen bacak ağrıları daha az görülür. Hastalığın başlangıç dönemlerinde; tırnakta solukluk, bacak kıllarında azalma, dökülme gibi yapısal değişiklikler ve deride renk değişiklikleri ve soğukluk görülebilir. Bununla birlikte vakaların çoğunda hastalık hızlı bir şekilde ilerleyerek parmaklarda morarma, küçük kanama odakları ve baldırlarda ciddi ağrı ve yorgunluğa neden olur. Buerger hastalığı ataklar halinde seyreder. Tekrarlayan ataklar sonucunda parmak uçlarında ya da ayakta gangren (doku ölümü) gelişir. Hastaların 1/3’ünde İlk bulgu yüzeysel flebit (toplar damar iltihabı) olabilir.
Tanı
Anjiografik (damar içine boyalı madde verilerek damar yapısının görüntülenmesi) değişiklikler karakteristiktir. Ancak tanı kesin olarak patolojik inceleme ile konur.
Tedavi
Tütün kullanımı hangi şekilde olursa olsun tamamen kesilmelidir. Etkilenen bölgeler soğuktan ve darbe almaktan korunmalıdır. Ayak hijyeni önemlidir. Kan akışkanlığını arttıran aspirin, pentoksifilin gibi ilaçlar bazı hastalarda yararlı olmaktadır. Bazen cerrahi tedavi gerekebilir. Genellikle seçilmiş hastalarda, hastalıklı bölgeyi uyaran sinirlere yönelik operasyon yapılır.
Cerrahi tedavideki amaç damar kasılmasını sağlayan aktivitenin kaldırılarak kanlanmanın arttırılmasıdır. Yara iyileşmesinin olmadığı ve doku Ölümünün ilerlediği durumlarda İse parmak ya da ayağı cerrahi olarak vücuttan ayırmak (ampüte etmek) gerekebilir.
Seyir
Her türlü tedaviye rağmen hastaların yaklaşık %2-4’ünde etkilenen dokuların (parmak, bacak) cerrahi olarak alınması gerekebilir. Sigaranın bırakılması ve koruyucu önlemlerin alınması hastalık seyrine olumlu katkılarda bulunur.